8.6.1 Sigmaplan

Voor het deel van de Schelde dat onderhevig is aan getijdenwerking werd in 1977 het Sigmaplan opgemaakt. Het plan staat in voor de bescherming van mensen en goederen tegen overstromingen. Ondertussen zijn de fysische omstandigheden gewijzigd (met name de stijging van de zeewaterspiegel, de verdieping van de Schelde, de veralgemeende indijking en de klimaatswijziging) en zijn nieuwe inzichten gegroeid over de manier waarop bescherming tegen overstromingen moet worden gerealiseerd. Het Sigmaplan werd daarom geactualiseerd en op 22 juli 2005 goedgekeurd door de Vlaamse Regering.

De belangrijkste en grootste wijziging als gevolg van deze actualisatie betreft het aanpassen van de waterkering. Het huidige niveau van 8,35 meter TAW van de waterkeringsmuur op rechteroever is volgens dit nieuw plan onvoldoende. In uitzonderlijke omstandigheden van stormspringtij wordt Antwerpen bedreigd door een reëel overstromingsgevaar. Daarom moet de waterkering op 9,25 meter TAW worden gebracht. Dit is meer dan twee meter boven de ‘blauwe steen’ van de kaaimuur en 90cm hoger dan de huidige waterkering.

8.6.2 Heraanleg Scheldekaaien

De heraanleg van de Scheldekaaien is cruciaal voor het herstellen van de band tussen de stad en de Schelde. In 2005 beslisten de stad Antwerpen en de Vlaamse overheid om samen een masterplan voor dit ambitieuze project op te maken. De aanleiding was drieledig:

1. realisatie van een verhoogde waterkering conform het geactualiseerde Sigmaplan van de Vlaamse overheid,

2. stabilisatie van de bestaande kaaimuren,

3. heraanleg van de kaaistrook tot één van de meest prominente publieke ruimten van Antwerpen.

Het project overspant het gebied van Droogdokkeneiland in het noorden tot en met Blue Gate Antwerp ten zuiden van de binnenstad.

De Rijnkaai-site maakt deel uit van de zone ‘Kattendijksluis en Rijnkaai’ en is binnen de huidige planning voor het totaalproject voor de herinrichting van de Scheldekaaien voorzien vanaf 2022 (waterkering), 2023 (heraanleg openbaar domein kaairand) en 2024 – 2029 (kaaimuurstabilisatie). In deze zone worden op strategisch gekozen punten mobiele waterkeringen voorzien en blijft het uitzicht op de Schelde vanuit het MAS, Hanger 26/27 en het Loodswezen intact. Er wordt ook onderzocht of een vaste waterkering in de gebouwen kan geïntegreerd worden.

Het wegprofiel van Rijnkaai tussen de Kattendijksluis en het kruispunt met de Amsterdamstraat wordt heraangelegd. Er komt een nieuwe rijweg, nieuwe voetpaden aan stadszijde, een nieuw fietspad en een wandelstrook aan de kant van de kaaien.

8.6.3 Herontwikkeling site Loodswezen

De herontwikkeling van de site Loodswezen wordt door het Vlaamse Gewest en de Stad Antwerpen samen gerealiseerd. De beide publieke partijen beogen een kwalitatieve herontwikkeling van de site gelegen aan het Loodswezen op de Scheldekaaien. De partijen hebben daarom een pps-opdracht opgezet omvattende:

• de herontwikkeling van de twee beschermde gebouwen m.n. het Loodsgebouw en de Boeienloods

• de ontwikkeling van een nieuwbouw van maximum 12.500 m²

• de ontwikkeling van een bestemmingsparking en rotatieparking en verkeersontsluiting naar de site

• het ontwerp en bouw van de waterkering

8.6.4 Realisatie droogdokkenpark

Op 29 januari 2016 keurde het college het definitieve ontwerp voor het Droogdokkenpark goed.

Het gebied van 15 hectare, gelegen op het Droogdokkeneiland in de Scheldebocht op het Eilandje, wordt een grootstedelijk park en uitwaaiplek. Het definitieve ontwerp van het team van Van Belle & Medina Architects en Vogt Landscape Architects vertrekt vanuit een groot respect voor de bestaande kwaliteit van de plek en behoudt ook sterk het huidige karakter van de site. Het Droogdokkeneiland bestaat enerzijds uit een natuurlijke oever langs de Schelde en anderzijds uit het achterliggende gebied van de droogdokken zelf.

Begin 2017 starten de werken de eerste werken. De aanleg verloopt in verschillende fases. De eerste realisatie omvat een gebied van 4,5 hectare en bestaat uit de Belvédère, de nieuwe Sigmadijk en de aanleg van een natuurlijke getijdenoever:

• 2017-2018: met het beschikbare budget voorzien in de meerjarenbegroting 2014-2019 is het mogelijk om al een eerste deel van het parkontwerp te realiseren. Dit wordt gekoppeld aan het verhogen van de waterkering tot op Sigmahoogte1 door Waterwegen en Zeekanaal nv. Deze eerste fase bestaat uit de volledige aanleg en inrichting van de Belvédère, de aanleg van de nieuwe Sigmadijk en de natuurlijke getijdenoever en het realiseren van een parking op het noordelijk sluishoofd van de Kattendijksluis. Na de verhuis van de havenactiviteiten op de AWN-site kan de aanleg van de definitieve Droogdokkenweg van start gaan.

• Daarna, in functie van het opschuiven van de werf voor de Royerssluis, volgt de aanleg van de resterende parkzone tussen dijk en Droogdokkenweg. Naast het aanleggen van de volledig nieuwe topografie van het park en het aanplanten van de verschillende groenstructuren, wordt het park ook verder ingericht en aangevuld met onder meer een fijnmazig padennetwerk, parkmeubilair en natuurlijke speelobjecten.

Droogdokkenpark (bron: AG Vespa)

Droogdokkenpark (bron: AG Vespa)

8.6.5 Ontwikkeling van Oude Dokken en Montevideowijk

De wijk Oude Dokken staat vrijwel helemaal op punt. De Oude Dokken is de buurt rond het Bonapartedok en het Willemdok, die het eerst aan de beurt kwam bij de herontwikkeling. De Oude Dokken ligt naast het Schipperskwartier, en vormt aldus de schakel tussen de historische binnenstad, de rest van het Eilandje en de haven. Sinds de start van de herontwikkeling kent het gebied een enorme bloei. Gerealiseerde projecten die de toon hebben gezet zijn onder meer de jachthaven Willemdok, het Felix-Archief, het MAS.

De herontwikkeling van de Montevideowijk is volop in voorbereiding. Zowel publieke als private bouwwerken worden binnenkort opgestart, zijn van start gegaan of zijn al in een vergevorderd stadium van uitvoering. In de binnenstraten van de wijk worden ondertussen gestaag pakhuizen verbouwd en gerenoveerd, zoals de historische Sambapakhuizen tussen de Rijnkaai en de Braziliëstraat. De stad wil al die historische gebouwen in ere laten herstellen en opnieuw in gebruik laten nemen. Langs het Kattendijkdok komen in totaal 6 woontorens te staan, waarvan er ondertussen meerdere gerealiseerd zijn. Het Limaplein in het noorden van de wijk wordt een levendig evenementenplein met zicht op het water.

Oude Dokken en Montevideowijk

8.6.6 Brabo 2

Brabo 2 (Noorderlijn) en het eerder uitgevoerde Brabo 1 bundelen een aantal projecten die het aanbod van het openbaar vervoer in de Antwerpse regio uitbreiden en de bijhorende stedelijke infrastructuur verbeteren.

Het Masterplan 2020 Antwerpen (2010), dat verder bouwt op de initiële doelstellingen van het Masterplan Mobiliteit Antwerpen (2000), vormen de aanleiding tot de Brabo-projecten.

Brabo 2 omvat de heraanleg van de Noorderleien en het Operaplein, een nieuwe tramverbinding naar Ekeren en het Eilandje. Het project moet via het openbaar vervoer zorgen voor een vlotte, hoogwaardige verbinding met het noorden van de stad en het Eilandje. De Oosterweelverbinding sluit de Antwerpse Ring en moet zorgen voor vlotter verkeer, veiligere wegen en minder sluipverkeer.

Deze projecten samen zijn een hefboom voor een betere bereikbaarheid en duurzame mobiliteit, voor een betere leefomgeving en kwaliteit, en voor de ruimtelijke en economische ontwikkeling. Deze projecten vragen ook vanuit de stad een gedreven project- en procesmanagement, en bovendien een geïntegreerde gebiedsgerichte aanpak en afstemming met de strategische ruimten die de inzet vormen van het stedelijk beleid.

Noorderlijn(bron :noorderlijn.be)

Bovenlokaal tramnet (Bron: Mobiliteitsplan 2020 2025 2030, stad Antwerpen)