De 16de-eeuwse binnenstad van Antwerpen telt meer dan 73 kilometer aan straten. Daarvan is in 2020 13% (woon)erf en 28% autovrije of autoluwe zone. Tegen 2025 zal dat door geplande heraanleg van straten uitbreiden tot 16% (woon)erf en 29% autovrije of autoluwe zone. Vervolgens streeft de stad na 2025 naar 83% voetgangersvriendelijk gebied.

Planning 2020

In 2020 zijn een aantal (woon)erven recent uitgevoerd, in uitvoering of gaan in de loop van het jaar in uitvoering:

• Lange Koepoortstraat;
• Grote Pieter Potstraat;
• Kleine Pieter Potstraat;
• Haverstraat;
• Haarstraat;
• Generaal Belliardstraat;
• Terninckgang;
• Koningstraat.

Voor een aantal straten is het definitieve ontwerp in opmaak:

• Lange Sint-Annastraat; 
• Tabakvest;

In het ontwerp van de Sint-Jacobsmarkt, Kipdorp en Lange Nieuwstraat zal de zone vanaf de Sint-Katelijnevest (Wolstraat, Korte Nieuwstraat, Korte Koepoortstraat) aansluiten op het voetgangersgebied en ingericht worden als erf. 

26 Antwerpse straten versneld uitgerold als (woon)erf

Vanaf september 2020 krijgen 26 straten in het district Antwerpen een nieuwe, tijdelijke inrichting met onder andere fleurige schilderingen op het wegdek. Op die manier worden ze al een (woon)erf in afwachting van een definitieve heraanleg. De proefopstelling wordt gemonitord door de stad en loopt automatisch af op het moment dat de straat heraangelegd wordt naar een permanent ingericht (woon)erf. De stad onderzoekt nog of er verschillende andere straten in het historisch centrum ook versneld als (woon)erf kunnen worden ingericht.

• Dries
• Drukkerijstraat
• Engelse Beurs
• Heilige Geeststraat
• Hofstraat
• Huikstraat
• Jeruzalemstraat
• Keistraat
• Kleine Goddaard
• Kleine Kraaiwijk
• Kommekensstraat
• Korte Vlierstraat
• Lange Doornikstraat
• Lange Sint-Annastraat
• Nosestraat
• Peterseliestraat
• Pottenbrug
• Saucierstraat
• Sint-Andriesplaats
• Stoofstraat
• Tabakvest (tussen Leopoldstraat en Oudevaartplaats)
• Veemarkt
• Vrijdagmarkt
• Zakstraat
• Zand
• Zirkstraat

Een pakket van uniforme maatregelen zorgt ervoor dat de tijdelijke inrichting voldoende herkenbaar, leesbaar en afdwingbaar is als een (woon)erf:

• Aan het begin en einde van de straat wordt het wettelijke verkeersbord voor (woon)erven geplaatst.
• Parkeervakken worden duidelijk afgebakend met witte lijnen en voorzien van de letter ’P’.
• Aan het begin van de straat wordt aanvullend een opvallende en fleurige schildering aangebracht op het wegdek, waarin het woord 'woonerf' en de vermelding ’20 km/u’ verwerkt is.
• Op regelmatige afstand worden gelijkaardige opvallende schilderingen op de straat aangebracht om alle weggebruikers eraan te herinneren dat voetgangers de volledige breedte van de straat mogen gebruiken.

Aanvullend wordt in 10 van de 26 straten op één of meerdere plaatsen een asverschuiving ingericht om de snelheidslimiet van 20 km/uur af te dwingen: Dries; Drukkerijstraat; Huikstraat; Keistraat; Korte Vlierstraat; Lange Doornikstraat; Lange Sint-Annastraat; Saucierstraat; Tabakvest en Veemarkt. De asverschuivingen worden waar mogelijk ondersteund door straatobjecten zoals onder meer plantenbakken, jerseys (betonblokken) en/of fietsbeugels. 

Bewoners en handelaars van de tijdelijke (woon)erven ontvangen een informatiepakket met raamposter in dezelfde stijl als de opvallende schilderingen. Door de poster aan hun raam op te hangen, helpen ze om de nieuwe verkeerssituatie extra herkenbaar te maken.

Wie extra posters wilt om op te hangen, kan die ophalen in de stadswinkel op de Grote Markt.

Planning 2025

Volgende straten en de Stadswaag worden tegen 2025 volledig ingericht als (woon)erf:

• Korte Vlierstraat;
• Lange Vlierstraat;
• Pachtstraat;
• Sint-Andriesplaats;
• Prinsstraat;
• Kommekesstraat;
• Raapstraat;
• Lange Brilstraat;
• Stadswaag;
• Lange Doornikstraat;
• Grote Koraalberg;
• Kipdorpvest tussen de Meir en Kipdorpbrug;
• Schuttershofstraat.

Volgende straten voldoen momenteel nog niet aan alle voorwaarden zoals de goede doorgang van de hulpdiensten en verkeersintensiteit. Voor deze straten wordt dus verder onderzocht wat de mogelijkheden zijn om ze voetgangersvriendelijk in te richten:

• Klapdorp;
• Varkensmarkt;
• Hoornstraat;
• Paardenmarkt.

Wat is het verschil tussen (woon)erf, autoluw of autovrij?

In een (woon)erf mogen voetgangers wandelen en spelen op heel de straat en auto’s zijn te gast tegen maximum 20 kilometer per uur. Het wegdek is gelijkgronds aangelegd, zonder opdeling in voetpad en rijweg. Parkeren is verboden, behalve in afgebakende vakken voorzien van een ‘P’. In een woonerf staan voornamelijk huizen, in een erf ook andere panden zoals winkels en horeca. Het verschil met een autovrije of autoluwe zone is dat daar slechts zeer beperkt gemotoriseerd verkeer mag rijden. Meestal gaat het dan enkel om plaatselijk verkeer en/of laad- en losverkeer en binnen bepaalde tijden. Er zijn ook geen parkeerplaatsen op straat te vinden.

Leefbare en veiligere straten door (woon)erven

De stad wil door het inzetten van voetgangersvriendelijke gebieden automatisch een correcter snelheidsgedrag afdwingen bij automobilisten. Zij kunnen dan aan de hand van een aangepaste infrastructuur intuïtief aanvoelen waar zij vlot kunnen doorrijden of voorrang moeten verlenen. Daarnaast dragen de voetgangersvriendelijke gebieden ook bij aan een leefbare en open binnenstad met in de eerste plaats ruimte voor voetgangers, fietsers en bewoners.

Bewonersparkeren

In het volledige gebied afgebakend door de Kaaien, de Oudeleeuwenrui, de Leien, de Kasteelpleinstraat, de Kronenburgstraat en de Scheldestraat zal bewonersparkeren ingevoerd worden. Parkeerplaatsen zijn dan enkel beschikbaar voor bewoners, bezoekers van bewoners en vergunninghouders zoals mantelzorgers, zorgverstrekkers en klusjesmannen. Bezoekers die met de auto komen, zullen via parkeerlussen naar de publieke parkings geleid worden.