Erfgoededucatie als instrument voor burgerschapsvorming

Leerkrachten (van de 3e graad lager onderwijs tot 3e graad secundair) werkten nauw samen met experten uit verschillende vakdomeinen. Ze wisselden ervaringen uit en testten bestaande en nieuwe lesmethodes om herinneringsculturen en ‘erfgoed van alledag’ gericht in te zetten in de klas. Door het ontwikkelen van nieuwe didactische werk- en gespreksvormen wil AP Hogeschool dit verankeren in de lerarenopleiding van lager en secundair onderwijs.

Herinneringsculturen

Om te bepalen wie ze zijn, richten mensen en groepen zich – al dan niet bewust – tot het verleden. Verhalen, familiegeschiedenissen, gekoesterde individuele en collectieve herinneringen dragen bij tot betekenis en trots. Maar in een diverse samenleving verandert het gemeenschappelijk herinneren. Nieuwe groepen laten van zich horen en brengen vergeten geschiedenissen naar voren. Meer en meer eisen ze erkenning van hun identiteit en stellen ze een te eenzijdige interpretatie van het verleden aan de kaak.

Scholen – vooral in steden – zitten volop in deze demografische en culturele omslag. Klassen bestaan uit leerlingen afkomstig uit vele landen en met verschillende bindingen: met het woonland, met het herkomstland, met familie en godsdienst, met eigen geschiedenissen, culturele codes en tradities, materieel en immaterieel erfgoed, met een sociale omgeving en een geografische context. Jongeren brengen hun eigen geschiedenis mee en hebben een kritische kijk op hoe de ‘verbeelde gemeenschap’ vorm krijgt in geschiedenislessen, collecties van musea, standbeelden in de straten, gekoesterde tradities en verhalen.

Onderzoeksvraag

De manier waarop herinneringsculturen en het erfgoed dat er de weerslag van is, een plaats krijgen binnen de schoolloopbaan van leerlingen, heeft een belangrijke impact op in welke mate leerlingen zich verbonden weten met de school en de leerinhouden en in welke mate ze zich verbonden voelen met de bredere samenleving.  Maar hoe geef je in de praktijk plaats aan deze herinneringsculturen? Welke rol kan cultuur- en erfgoededucatie daarin spelen? Welke actoren hebben welke rol te vervullen? Op welke manier leg je linken tussen verschillende herinneringsculturen en referentiekaders? Welke competenties zijn er nodig om te kunnen omgaan met meerstemmigheid en conflict? Hoe voer je ‘moeilijke gesprekken’ en ga je om met fricties of zelfs polarisering?

Het samenwerkingsproject liep tot het einde van schooljaar 2022-2023.