Waarom een tuinstraat?

De Aziëlaan is de eerste Wilrijkse tuinstraat. Het ontwerp van een tuinstraat heeft een maximale vergroening en verblauwing als doel. Dit doen we door regenwater lokaal op te vangen en te laten infiltreren, maar ook door maximaal te ontharden en kwalitatief groen te creëren. De aanleg van een tuinstraat vergt een hoge betrokkenheid van bewoners bij zowel het ontwerp als het onderhoud van de straat.

Meer ruimte voor groen in de straat zorgt voor:

• Een mooier en rustig straatbeeld
• Heilzame werking voor de gezondheid
• Veiligere leefomgeving door oa trager verkeer
• Grotere biodiversiteit: verscheidenheid aan planten en dieren
• Meer rustplekken in de schaduw door bomen

Meer wateropvang in de straat zorgt voor:

• Ontlasten en efficiënter maken van riolering
• Geen overstromingsgevaar bij hevige regenbuien
• Grotere biodiversiteit: waterplanten en -dieren
• Koelere leefomgeving

Wat wil dit zeggen voor de Aziëlaan?

In de Aziëlaan pasten we een heleboel slimme aanpassingen in het ontwerp van de straat. Niet enkel om ze dus groener te maken, maar ook om regenwater vertraagd weg te laten vloeien. Zo vind je er boombunkers, regentuinen en -gootjes, een groene rijweg maar ook een waterpomp die iedereen uit de buurt mag komen gebruiken.

(schaduwrijke) Bomen
Boomkronen kunnen in meer of mindere mate het zonlicht en de bijbehorende warmte blokkeren. De mate van transparantie en de breedte van de kroon zijn van invloed op het koelende effect. Door bewust te kiezen voor een specifieke soort of aanplant kan de opwarming van de straat worden beperkt. Hierdoor worden aangename verplaatsings- en verblijfsplekken gemaakt.

Plantvak (infiltratieveld)
Een ruime boomspiegel zorgt er voor dat een boom boven- en ondergronds voldoende plaats voor haar wortels heeft zodat er voldoende regenwater tot aan de wortels kan komen. 

De ruime boomspiegel is de basis waarop een boom kan groeien en gezond blijft.

Boombunker
Een boombunker is een ondergrondse constructie die een boom voorziet van vrije ruimte voor haar wortels. Bovendien zorgt de constructie ervoor dat de bodem geen last ondervindt vanbovengrondse druk, waardoor de bodem luchtig blijft en waterdoorlatend blijft.

Een bijkomend voordeel is dat de boombunker ook opwaartse wortelopdruk voorkomt.

Waterpasserende verharding
Waterpasserende verharding laat hemelwater beter infiltreren. Hierdoor stroomt er minder af naar de riolering. Zeker bij gewone regenbuien is dit effectief.

Openingen in de straatstenen kunnen worden gevuld met grind of gras. In dit geval is er meestal sprake van grasbetonstenen waarbij de infiltratiecapaciteit flink toeneemt en er ook vergroening van het straatbeeld kan optreden.

Waterbergende fundering
Wanneer de fundering wordt gemaakt uit een zo grof mogelijk maar stevig materiaal (bijvoorbeeld grof grind) ontstaat er holle ruimte onder de straat. Op deze manier is het mogelijk om hemelwater in de fundering te bufferen en/of te infiltreren.

Infiltratie- en transportriool
Ondergrondse berging en infiltratievoorzieningen zijn technische oplossingen die we onder verhardingen en groenvoorzieningen aanbrengen. Dit kan in de vorm van buizen. 

Wanneer we buizen gebruiken, zijn deze geperforeerd of in een poreus materiaal. Zo kan het opgevangen water voort infiltreren of, bij zware regenval, wegvloeien.

Collectieve regenwaterput met handpomp
Een collectieve regenwaterput is een grote waterbufferende voorziening. Door de handpomp kan de waterput in tijden van droogte gebruikt worden om planten te besproeien.

Poreuze verharding
Poreus bestratingsmateriaal betreft een materiaalinnovatie waarbij het regenwater dóór de stenen heen kan infiltreren. Het beeld is vrijwel gelijk aan een traditionele weg met betonklinkers. Deze variant van waterdoorlatende verharding is beperkt geschikt voor het opvangen van hevige regenbuien.

Open regenwaterafvoer
Het regenwater dat afstroomt van private oppervlakten (zoals daken en tuinen) koppelen we af van het rioleringsstelsel. Zo kunnen we dit herbruiken of afwateren richting een groenzone om daar te infiltreren. 

Open regenwaterafvoeren zijn het interessantst bij waterbergende voorzieningen zoals wadi’s en regentuinen. Het op grotere schaal afkoppelen van regenpijpen ontlast het rioolstelsel.

Zichtbare afwatering
Het zichtbaar maken van schone waterstromen in de stad bevordert de bewustwording van de aanwezigheid van het water. Daarnaast maakt dit het eenvoudiger om water naar gewenste plekken te leiden.

Reduceren van verhard oppervlak
Door het verhard oppervlak te reduceren zorgen we voor meer ruimte voor natuur in de stad. Water kan op deze manier makkelijker infiltreren en daarnaast biedt het verkoeling in de stad.

Bij het reduceren van verhard oppervlak is het meestal interessant om kwalitatief groen er voor in de plaats terug te brengen.

Wadi/regentuin
Een wadi of regentuin zijn beide dieper gelegen delen waar water tijdelijk kan worden opgeslagen. Het regenwater infiltreert volledig in de bodem, hoewel er soms ook nog een technisch afvoersysteem aan gekoppeld wordt om overschot aan water af te kunnen voeren.

Een ecologische balans in dergelijke systemen is van groot belang, omdat muggenpopulaties zo bijvoorbeeld in toom gehouden worden.

Kruiden- en bloemrijke vegetatie
Kruiden- en bloemrijke vegetatie is van belang voor de nectarvoorziening en dient als kraam- kamer voor vele insecten. Een bewuste keuze voor planten die een rol spelen in de levenscyclus van inheemse insecten.

Het toepassen van variatie in bloeiperiode is van belang om jaarrond voedselaanbod te garanderen.

Waterrobuuste vegetatie
In groenvoorzieningen waar water wordt opgevangen en vastgehouden (zoals wadi’s en geveltuinen) is het van belang dat er beplanting wordt geplaatst die bestand is tegen zowel droge als natte periodes. 

Geveltuin
De overgangszone tussen de woning en het trottoir kan in veel gevallen worden vergroend. Zo kan regenwater lokaal infiltreren. Daarnaast is het een aangename verfraaiing van de straat. Door enkele tegels van een voetpad te verwijderen kunnen geveltuinen worden gecreëerd.

Geveltuinen kunnen worden gecombineerd met zeer diverse, bloemrijke vegetatie waardoor biodiversiteit vergroot.

Hoe kwam de tuinstraat tot stand?

Zoals we helemaal in het begin aanhaalden, rekenden we voor de aanleg van de tuinstraat op de inzet van de bewoners. Zij moeten achteraf ook in de tuinstraat wonen én we rekenen er op dat zij de planten en bomen mee bewateren tijdens droge periodes. Zoals je dus wel kan vermoeden, vonden we het dan ook heel belangrijk dat de bewoners maximaal betrokken werden tijdens het ontwerpproces van de straat.

Heb je nog vragen?

Heb je nog vragen over het hoe of waarom van de tuinstraat?

Het team Participatie staat klaar om je vragen te beantwoorden:
participatie.wilrijk@antwerpen.be | 03 338 53 91