Kleurrijke gewoontes

Samen met de medewerkers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Stuivenberg zochten we hoe we erfgoed kunnen inzetten voor sociale verbinding. We prikkelden de deelnemers met kleurrijke tradities en erfgoed en ontwikkelen hun vaardigheden en interesses.

Elke reeks startte met een schilderij van Vincent Van Gogh. De kunstenaar woonde een paar maanden in de Lange Beeldekensstraat en schilderde vanuit zijn raam een zicht op de achterhuizen. Wat roept zo’n beeld op? Met creatieve workshops maakten de deelnemers daarna kennis met verschillende technieken om met planten en kruiden stoffen te kleuren. Ook bezoeken aan enkele musea en lokale organisaties stonden op de agenda. Zo werd erfgoed ingezet om de draagkracht van mensen in de wijk te versterken.

Mens in Wording

Sommige deelnemers ervaren ‘psychische kwetsbaarheid’ als een stempel. In plaats daarvan stelde een van hen voor om te spreken over ‘mensen in wording’. Iedereen ervaart immers wel eens kwetsbare momenten. En iedereen zoekt naar persoonlijke groei en ontwikkeling. Dat werd het uitgangspunt van de installatie ‘Kleurrijk Stuivenberg – Mens in Wording’.

De installatie bestaat uit drie ‘bomen’. Die staan symbool voor groei, voor de wisseling van seizoenen. Ze zijn ook een plek om te kunnen rusten of om elkaar te ontmoeten en verhalen te vertellen.

De bomen groeiden in de ateliers van het dagziekenhuis. Hans Jackmaert (Pigmento vzw) betrok Laurence Decraene om met natuurlijke kleurstoffen doeken te bedrukken. Willem Coenen van Atelier Scheldeman ontwierp samen met de deelnemers de installatie. Ze gebruikten patronen uit Schotse tartans als vaste vorm om de structuren op te bouwen. Daarna maakten ze met snoeihout alle bouwelementen in het houtatelier van het dagziekenhuis.

De installatie reisde vanaf eind februari 2023 de wijk rond. Overal werd gezocht naar een manier om in de luwte van de bomen te praten over gelukkig zijn. Tijdens Krokuskriebels 2023 werden er in het Panamarenkohuis nog workshops gegeven voor families met kinderen.

Inzichten en ervaringen

Omdat welzijn een belangrijk thema is, delen we natuurlijk graag ook enkele van onze inzichten en ervaringen uit dit project.

• Werkplaats Immaterieel Erfgoed schreef een artikel over Kleurrijk Stuivenberg in het tijdschrift Psyche.
• Tijdens de International Conference on Culture and Mental Health in het Museum Dr. Guislain, gaven Hans Jackmaert (Pigmento vzw) en Simon Van Brandt (ZNA) een creatieve workshop. Ze koppelden de ervaringen bij het project aan de ‘vijf wegen naar welzijn’. De National Health Services in Engeland gebruiken deze principes om mensen te helpen zoeken naar een gelukkiger gevoel.

Geheugen van Stuivenberg

'Kleurrijk Stuivenberg' maakte deel uit van het programma 'Geheugen van Stuivenberg'. ErfgoedLab Antwerpen werkte daarvoor in 2021-2023 samen met diverse partners uit Stuivenberg. Samen stonden ze stil bij wat er typisch is aan de wijk. Welke verhalen, voorwerpen en gebruiken vinden we waardevol om door te geven of te bewaren voor de toekomst?