Bijna 140 jaar was het Stuivenbergziekenhuis een kloppend hart van de wijk errond. ErfgoedLab Antwerpen stond eerder al samen met studenten en verpleegkundigen stil bij wat er leefde in dit gebouw en wat het ziekenhuis vertelt. Voor Wijkcomité Willibrordus was dat de aanleiding om in de geschiedenis te duiken. Het resultaat? Een theaterwandeling waaraan 110 mensen meewerken. De voorstelling ‘Stuivenberg vertelt’ geeft buurtbewoners en andere geïnteresseerden de kans om nog één keer door het ziekenhuis te wandelen. 

Luk Gijsbrechts: “Met ‘Stuivenberg vertelt’ proberen we de toeschouwers echt in een bad te gooien, hen mee te sleuren. Het verhaal is de leidraad, maar er zal nog van alles te zien zijn. Gedurende een uur volg je een theaterwandeling doorheen het intussen verlaten ziekenhuis waarin je van alles beleeft. Je kan de sfeer snuiven die er ooit hing.”

Elsie Rottiers: “We brengen in het laatste weekend van januari 30 voorstellingen. Een hele uitdaging. (lacht) Zo willen we zoveel mogelijk mensen de kans geven om het mee te maken.”

Vaak gevloekt

Luk: “Elsie en ik zijn allebei veel met theater bezig, Het is een manier om mensen op een speelse wijze dingen te laten doen. Sommigen wisten bij de eerste repetities amper wat te doen en nu staan ze klaar om mee te spelen in een heuse voorstelling. Dat is zó fijn om te zien. Er ontstaat een band tussen al die mensen. Daarvoor doen we het. En ook om mensen bij elkaar te brengen, zodat ze elkaar ook nadien blijven ontmoeten. Onze voorstelling is een artistiek project, maar even goed ook een sociaal erfgoedproject.”

Elsie: “Ze leren van elkaar, steunen elkaar en leren elkaar beter kennen. Iedereen heeft z'n rugzak bij, en dat maakt het heel interessant. Je leert met Jan en alleman omgaan.”

Luk: “Achter de scène hebben we vaak gevloekt. (lacht) Kwam er weer iemand niet opdagen. Maar in de laatste weken voor de voorstelling is iedereen zich ervan bewust dat het nú gaat gebeuren. En zo komt het uiteindelijk allemaal in orde.”

Elsie: “Er zijn acteurs, dansers, mimespelers, zangers. Maar er is ook een kleedafdeling die de kostuums maakt. Alles samen werken 110 mensen mee aan ‘Stuivenberg vertelt’. Er komt heel veel bij kijken, dit is het grootste project van Wijkcomité Willibrordus. Het feit dat we iedereen die een inbreng wil doen, een plek kunnen geven, is fantastisch. Want dat is een doelstelling van Mozaïek 2060, zoals onze theatergroep heet. Iedereen kan meedoen.”

Over de piskijker en de pesthofkes

Elsie: “Met ‘Stuivenberg vertelt’ vertellen we de geschiedenis van het Stuivenberggasthuis. We beginnen heel lang geleden en gaan tot het heden. Zo hebben we het over de piskijker. (lacht) Zo noemde men de dokter die de urine onderzocht om een diagnose te stellen.”

Luk: “We gaan terug naar de tijd van de pest, dus voor het ziekenhuis er was. We brengen allerlei verhalen: van de pesthofkes waaruit het ziekenhuis ontstond, tot de oorlogen. Professor Bob Van Hee van het Lambotte Museum vertelde ons ontelbare verhalen. Dat was de grote basis, en daarbij verzonnen wij nog andere zaken.”

Elsie: “We werken hiervoor samen met ErfgoedLab Antwerpen, het Oude Badhuis en de opleiding Digitale Media van AP Hogeschool.”

Luk: “Met oude foto's maakten studenten van AP een soort levende tentoonstelling doorheen de voorstelling. Dans, muziek, spel en heel veel beelden maken er een levend museum van. Het wordt een vrij unieke ervaring.”

Elsie: “We starten de theaterwandeling aan de poort met trompetmuziek, een Menenpoort-moment. Na de intro in de lokettenzaal passeer je langs de piskijker, architect Frans Baeckelmans, Vincent Van Gogh die ooit in het Stuivenberggasthuis lag. Verder volgen de slachtoffers van de eerste grote zware ramp, de ontploffing van een kruitfabriek in de haven. En dan wachten ook nog Florence Nightingale en Frits Sano, de oprichter van de psychiatrie in Stuivenberg. In een van de ronde zalen opereert professor Albin Lambotte iemands been volgens zijn eigen methode. De slotmonoloog is van Céleste De Wilde, de ere-directrice van het ziekenhuis en de school voor verpleegkunde. Afsluiten doen we met een rap van MC Lily. Tot slot vragen we geen eindapplaus voor de acteurs, maar wel voor iedereen die ooit in het Stuivenberggasthuis werkte.”

Nog één keer binnenwandelen

Luk: “Onze theaterwandeling geeft mensen de kans om voor een laatste keer binnen te komen in het ziekenhuis dat nu helemaal leeg is. Buurtbewoners kunnen hún ziekenhuis nog één keer bezoeken, er nog één keer door de gangen wandelen. Omdat het leeg is, kan je het ook op een andere manier bekijken. De authentieke architectuur van het gebouw met de ronde zalen zal duidelijk zichtbaar zijn. Naast het verhaal is ook dat bijzonder om mee te maken.”

De voorstelling, die gecreëerd werd in samenwerking met het Oude Badhuis, was op één dag uitverkocht. Over de voorstelling en de voorbereidingen daartoe, maakten we onderstaande film.