Over badrituelen in Antwerpen en Marokko
In Marokko is de hammam al eeuwenlang een begrip. Mannen en vrouwen komen er naar toe om zich te wassen en te ontspannen, maar ook om elkaar te ontmoeten, geheimen te delen en rituelen uit te voeren. Met het project ‘Hammam. Steaming Stories’ gaat Nakhla vzw op zoek naar de gewoontes en badrituelen van hammams en badhuizen in Antwerpen tot Marokko.
Nakhla vzw (sinds december 2022 w-Art) en ErfgoedLab Antwerpen slaan de handen in elkaar om meer te ontdekken over hammams en badhuizen. De voorbije maanden stippelden we enkele pistes uit om op zoek te gaan naar die stomende verhalen. Over badrituelen in Antwerpen, Tangiers, Nador … en vele andere plekken in de wereld.
Wie kan er beter praten over hammams en badrituelen dan de mensen die hier ervaring mee maken? Nakhla vzw organiseerde enkele open ontmoetingsmomenten voor vrouwen. Zij verkenden samen de verschillende gebruiken, belevenissen en rituelen. Zo identificeerden en documenteerden ze dit stukje immaterieel erfgoed.
- In april 2022 vond een eerste kennismaking plaats bij Safe Space vzw.
- In mei 2022 volgde bij FMV een presentatie van beelden van traditionele hammams in Tangiers en vertelde stagiaire Mariam over haar onderzoek naar hammamproducten.
Waar maakt en verdeelt men producten zoals ghassoul (cosmetische klei) en arganolie? Hoe is die markt in Marokko georganiseerd? En hoe zit het dan in Antwerpen? Je kon samen met de deelnemers doorpraten over het kopen van ingrediënten of afgewerkte producten. Of over hoe de producten in commerciële winkels wel of niet originele ingrediënten bevatten.
- Enkele dagen later vertoonde De Studio de film ‘À mon âge je me cache encore pour fumer’. Deze Algerijnse film brengt de hammam als stomende microkosmos in beeld. De hammam toont zich als een ruimte waar naast het wassen en scrubben er ook plaats is voor vriendschappen en conflicten, sociale status en religie, tradities en vernieuwing. Een prima startpunt dus voor een nagesprek over hammams in Marokko en deze in Antwerpen.