Omdat het Oude Badhuis naast het bekende zwembad in de Veldstraat ligt, zou je kunnen denken dat de naam daarnaar verwijst. Maar het Oude Badhuis is ouder dan het zwembad. Het Badhuis was een stedelijke was- en stortbadinrichting en opende de deuren in 1926. Het doel? “De arbeidersklasse meer gezondheid en welzijn verzekeren.”

Veel Antwerpenaren komen al eens in ‘het Oude Badhuis’. Kon je er vroeger in bad?

"Ja en nee. Er waren geen ligbaden, maar je kon er wel onder de douche. Een douche werd vroeger een stortbad genoemd, dus technisch gezien ging je er niet in, maar onder het (stort)bad.

De naam ‘Badhuis’ zorgt vandaag voor verwarring. Nu is een badhuis meestal een complex waar je kan ontspannen in verschillende baden. Het Oude Badhuis diende louter voor een functionele wasbeurt. De douchebeurten waren strak getimed. Mannen en vrouwen gingen via aparte ingangen naar hun zaal. In totaal waren er 43 douchecabines. Overigens konden vrouwen er ook de was doen. En de mannen? Die waren niet welkom in de wasafdeling."

Je zocht naar getuigen die in het Oude Badhuis gingen douchen. Waren die moeilijk te vinden?

"Helemaal niet. Het Oude Badhuis is nu een ontmoetingscentrum. Veel activiteiten zijn gericht op de noden van de wijk, maar even belangrijk is het cafetaria, dat een laagdrempelige ontmoetingsplaats voor buurtbewoners is.

Ik moest er dus gewoon op de koffie en de verhalen en tips kwamen vanzelf. Ik vind het fijn om op een spontane manier verhalen te zoeken en om naar mensen te luisteren. Ik leerde bij over de geschiedenis van het Oude Badhuis, maar dook zo ook in het dagelijks leven van Stuivenberg tussen pakweg 1940 en 1980."

Een historicus gaat ook snuisteren in de archieven?

"Het Felixarchief bewaart heel wat de documenten over het Badhuis. In 1926 - het eerste jaar dat het badhuis op volle toeren draaide - werden er héél precies 154.491 douchebeurten geregistreerd.

Ook de informatie uit woontellingen was erg nuttig. We staan er niet bij stil dat een eigen badkamer of douche pas vanaf de jaren 1980 echt gemeengoed werd.

Wanneer het badhuis in 1925 de deuren opende, had bijna niemand in de wijk een badkamer of douche in huis. Dat verbaast natuurlijk niet. Ook in 1961 had nauwelijks dertig procent van de woningen in de wijk een eigen badkamer of douche. Wie in de jaren vijftig of zestig in een gewoon gezin opgroeide, had dus waarschijnlijk nog geen badkamer in huis. Zelfs in 1991 moest nog meer dan tien procent van de woningen in de buurt het zonder badkamer stellen."

Welke bevindingen zijn je het meest bijgebleven?

"De meeste buurtbewoners gingen één keer per week naar het Badhuis. De andere dagen wasten ze zich thuis aan de lavabo. Heet water kwam vaak uit een fluitketel. In deze tijden van hoge energieprijzen is het misschien een goede reminder dat we het met een klein beetje minder comfort ook wel zullen redden.

Ook de vrijheid en verantwoordelijkheid die kinderen kregen, viel op. Vanaf een jaar of tien gingen veel getuigen met kameraadjes of met een jonger broertje of zusje bij de hand, zonder begeleiding van een volwassene, naar het Oude Badhuis.

Ik vind het mooi dat het Badhuis een ontmoetingscentrum is geworden. In zekere zin is het Badhuis dat altijd geweest. Tussen 1926 en 1990 werden er een paar miljoen douchebeurten genomen. Dat staat voor honderdduizenden kleine en grote gesprekjes in de wachtzaal en de nodige zwans over de muren van de douchecabines heen.

Omdat eigen badkamers stilaan gemeengoed werden, werd het Badhuis in zijn oorspronkelijke functie overbodig. Wat we wonnen aan comfort, verloren we misschien aan sociaal contact. Daarom is het mooi dat het Badhuis als ontmoetingscentrum het sociale contact in de buurt ondersteunt."