Mentale druk en welzijn op school

Vrijens benadrukte dat jongeren tegenwoordig onder enorme druk staan. "Er is een hoge vraag naar hulp, waarbij 1 op de 5 jongeren te maken heeft met mentale problemen. Hoewel het niet altijd om de zwaarste problemen gaat, leeft dit thema heel sterk bij jongeren," zegt ze.

Vrijens pleit ervoor dat scholen niet alleen prestatiegericht zijn, maar ook aandacht hebben voor het welzijn van hun leerlingen. "Scholen kunnen de druk verhogen door zeer competitief te zijn, maar het is belangrijk dat welzijn een thema is waar je als team mee bezig bent. Zorg ervoor dat leerlingen weten bij wie ze terecht kunnen als ze problemen ervaren," stelt ze voor. Ze benadrukt dat enkel het bespreekbaar maken van deze onderwerpen al een groot verschil kan maken.

Pesten en heldere procedures

Een inspirerend voorbeeld dat Vrijens aanhaalt, is een observatorium in Franstalig België en Brussel. "Sinds kort moeten Franstalige scholen in Wallonië verplicht een procedure hebben om pesten op te sporen, meldingen te registreren en de betrokken leerlingen te begeleiden, eventueel in samenwerking met een externe partner. Dit zorgt ervoor dat scholen zicht krijgen op problemen en sneller kunnen ingrijpen." Vrijens moedigt Vlaamse scholen aan om vergelijkbare initiatieven te nemen, omdat pesten en andere vormen van problemen bespreekbaar moeten zijn.

Kansarmoede en samenwerking met externe partners

Armoede kan een oorzaak van schooluitval zijn. Vrijens geeft het schrijnend voorbeeld van een meisje dat tijdens de coronacrisis op het toilet haar lessen moest volgen. Dit illustreert hoe groot de impact van armoede op het onderwijs kan zijn. "Scholen kunnen armoede niet alleen oplossen, maar ze kunnen wel een signaalfunctie vervullen. Samenwerken met andere actoren is essentieel," benadrukt Vrijens.

Daarnaast raadt ze scholen aan om vanaf het moment van inschrijving ouders duidelijk te informeren over waar ze terecht kunnen voor vertrouwelijke vragen en problemen, zoals hulp bij schoolfacturen. "In veel scholen gebeurt dit al, maar het is belangrijk dat dit overal de norm wordt," stelt ze.

Zorgen over Duaal Leren

Vrijens maakt zich ook zorgen over jongeren in Leren en Werken, die vaak een kwetsbare positie innemen. "De hervorming van Leren en Werken naar Duaal Leren kan ervoor zorgen dat veel jongeren uit de boot vallen, omdat de eisen hoog zijn," waarschuwt ze. Deze jongeren hebben vaak zorgnoden, zijn weinig of niet gemotiveerd om op school of op de werkplek te leren. Zij hebben meestal al een heel moeilijk schoolparcours achter de rug. Ze pleit voor een begeleid voortraject, zodat jongeren via een aanbod op maat voorbereid worden op duaal of niet-duaal onderwijs, de examencommissie, het volwassenenonderwijs of de arbeidsmarkt. "Met de juiste ondersteuning kunnen we wonderen doen," aldus Vrijens.

Inspraak voor jongeren

Tot slot benadrukt Vrijens het belang van inspraak voor jongeren. "Geef jongeren de kans om mee te denken. Zij weten wat het is om nu jong te zijn en hebben een frisse blik. Volwassenen denken vaak dat ze het allemaal in beeld hebben, maar jongeren kunnen ons wijzen op blinde vlekken." Dit kan via een leerlingenraad, waarin jongeren zelf thema's op de agenda kunnen zetten, of via andere creatieve manieren.

Haar boodschap is duidelijk: door jongeren een stem te geven, oog te hebben voor hun welzijn en samen te werken met externe partners, kunnen scholen een verschil maken in het tegengaan van schooluitval en het bevorderen van kansengelijkheid.