Wat doe je als de taalvaardigheid van je leerlingen achteruitgaat, ondanks ieders inzet? VBS De Ark in Wilrijk zag de afgelopen jaren dat hun leerlingen meer moeite hadden met begrijpend lezen, luisteren en praten. Chris Vloeberghs en Katrien De Vel vertellen hoe zij het aanpakten met hun beleidsteam.
.png/contentimage_full "Taalbeleid onderwijs Antwerpen")
“Het lezen leek vroeger vanzelf te gaan, maar plots merkten we dat onze leerlingen meer moeite hadden met begrijpend lezen, luisteren en praten.” Ook de AVI-niveaus en leesstrategieën bleven achter. “Iedereen zette zich keihard in, maar toch zagen we te weinig resultaat. Dat was frustrerend.”
Toen de Stad Antwerpen een traject aanbood om te werken aan een taalbeleid, besloot VBS De Ark meteen in te stappen. Samen met team Schoolontwikkeling van de onderwijs Antwerpen en het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) begon de school aan een intensief traject.
“Een inspectieverslag bevestigde ons buikgevoel en gaf extra richting. Het moest anders, en wel met het hele team.”
“In het begin hoopten we op een kant-en-klare oplossing, of een plan dat we zomaar konden volgen. Maar zo werkt het niet. We moesten samen aan de slag. Het was zoeken, proberen, bijsturen.” De school vergelijkt het traject met het aanleggen van een tuin: leerkrachten deden al jaren hun best in hun ‘eigen tuintje’, maar misten een gezamenlijk plan.
Met de begeleiding van Schoolontwikkeling en CTO kwam er structuur. “Zij waren als een tuinarchitect. Ze leerden ons snoeien, samenwerken en vertrekken vanuit een sterke bodem.” Van losse pogingen naar een gedragen aanpak In een school met bijna 700 leerlingen en een groot team is het een uitdaging om iedereen mee te krijgen. Schoolontwikkeling hielp om onze aanpak structureel en duurzaam vorm te geven. We konden rekenen op hun expertise en advies bij het ontwikkelen en verankeren van een langetermijnstrategie.
De school koos voor een plan waarin gedeeld leiderschap centraal staat. Het beleidsteam – jong en bij de start nog onervaren – groeide snel in haar rol. “Ze wisten waar we naartoe wilden,” vertelt Chris trots. “Ze hebben écht getrokken aan dit project.”
De grootste verandering? Samenwerking. Waar vroeger elke leerkracht vooral op zichzelf werkte (in het eigen tuintje), zetten collega’s nu samen hun schouders onder lessen en activiteiten. Ze ontwerpen en geven lessen samen en reflecteren op elkaars aanpak. “Die verandering was fundamenteel.”
“Vroeger volgden we een studiedag, maar daar bleef het bij. Nu staan we stil bij wat leerkrachten nodig hebben om een nieuwe aanpak toe te passen op de klasvloer. We werkten niet alleen aan inhoud, maar ook hoe we als team samenwerken. Ons beleidsteam nam eigenaarschap op, trok mee het traject en liet niet los. Dat is een van de dingen waar we het meest trots op zijn. ”
Het CTO speelde een sleutelrol in dit traject. “Ze gaven ons inzichten die niet alleen wetenschappelijk onderbouwd waren, maar ook praktisch toepasbaar in onze klascontext.”
Een concreet voorbeeld? De boekenhoek in elke klas voldoet nu aan duidelijke criteria. Niet omdat dat ‘moest’, maar omdat leerkrachten samen afspraken maakten, kijkwijzers opstelden en elkaar feedback gaven. Monique van der Boom van CTO zag de evolutie: “Het beleidsteam is eigenaar van het traject en opdrachten worden opgevolgd waardoor er steeds veel vooruitgang is. Dat is motiverend voor mezelf als begeleider maar vooral ook voor het team’”
De eerste vruchten zijn geplukt. Uit de Koalatesten blijkt dat kleuters beter scoren op luistervaardigheid. AVI-scores gaan omhoog en leerlingen passen leesstrategieën effectief toe.
“Het mooiste resultaat is misschien wel de teamwerking die ontstond. Collega’s zetten hun deuren letterlijk en figuurlijk open. Dit was een boeiend proces en heeft geleid tot een cultuur van collegiaal leren en een meer gedeelde visie op taalonderwijs. Daarnaast zijn we ook trots dat we doelgericht en met data aan de slag zijn gegaan. We maakten de keuze om daar in te investeren en hebben al belangrijke stappen gezet. De eerste effecten zijn zichtbaar. Deze data delen we met het team, zo kunnen we samen trots zijn op de resultaten en dit vieren.”
1. Kies bewust en blijf erbij
Geloof in je aanpak voor een bepaalde didactiek of doel en wijk niet af. Ook als dat betekent dat je lestijd of groeitijd anders moet inzetten. Kiezen voor groei en ontwikkeling vraagt durf, vertrouwen en doorzettingsvermogen.
2. Ondersteun je team
Laat interne en externe experten meedenken en zorg dat er ruimte is om samen te werken.
3. Open je klasdeuren
Bouw aan een cultuur waarin collega’s leren van en met elkaar. Dat vraagt veiligheid en zorg. We zijn trots op het collegiaal leren, het samen proeven van successen, het leren van elkaar, het samen kritisch kijken naar dingen.
4. Gebruik externe expertise en bouw een netwerk uit
Partners zoals het Centrum voor Taal en Onderwijs kunnen je school enorm versterken. Lokale partners zoals de BIB of collega-scholen die met dezelfde uitdagingen kampen, kunnen nieuwe kansen, inzichten of inspiratie bieden.
5. Blijf evalueren en bijsturen
Kijk kritisch naar je vooruitgang, gebruik data, luister naar je team en durf keuzes los te laten als ze niet werken. Méér is niet altijd beter.
6. Vier kleine successen
Niet alles lukt meteen. Dat is oké. Ook kleine stappen verdienen erkenning. Blijft ruimte maken voor reflectie en voor trots.
De stad ondersteunt scholen om duurzame verandering te implementeren. Volgend jaar bieden we programma’s aan over ‘Effectief leren’.
Schrijf je in op de infosessie van 12 mei 2025.
Wil je meer weten over taal op school?
Ga naar de website van het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO) www.taalbeleid.be.
