De beleidsnota ruimtelijke economie van de stad Antwerpen bouwt verder op vorige en huidige beleidsdocumenten, en houdt rekening met nieuwe maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Het document kwam tot stand in nauwe samenwerking en overleg met alle stakeholders, en vormt vanaf nu de basis voor verdere beleidsbeslissingen, ruimtelijke adviezen en acties.

Ter voorbereiding maakte het adviesbureau Idea Consult in opdracht van de stad een marktanalyse met het jaar 2030 als perspectief, waarvan dit de belangrijkste bevindingen zijn:

Bij de ontwikkeling van kantoren moet gezocht worden naar meer flexibele werkvormen. De geplande projecten zijn voldoende om aan de vraag tegemoet te komen, maar tegelijkertijd dienen verouderde kantoorgebouwen snel aangepakt te worden.

Voor kmo’s en industrie is er op basis van ramingen de komende 10 jaar een bijkomende behoefte aan bedrijfsterreinen van minstens 83 hectare, en zelfs van 133 hectare in het maximale scenario. De uitdaging is om een divers aanbod voor bedrijven te creëren waarbij rekening gehouden wordt met de impact op vlak van onder meer mobiliteit, geluid en geur. Zo kunnen bedrijven met een beperkte impact perfect een plaats krijgen in gebieden waar woongelegenheid in de buurt is.

Wat detailhandel betreft, moeten kernwinkelgebieden versterkt worden. Net zoals in andere winkelgebieden is clustering hier aan de orde. In winkelarme gebieden worden handelspanden bij voorkeur herbestemd voor wonen. 

De nieuwe beleidsvisie voor ruimtelijke economie vertrekt vanuit verschillende types van bedrijfsomgeving. De economie wordt hierbij op een slimme manier en op een toekomstbestendige locatie verweven met andere activiteiten, of krijgt een eigen plaats op een bedrijventerrein. Dit biedt de mogelijkheid om bedrijvigheid daar waar gewenst te verweven in een woonomgeving.

In gemengde woon-werkzones worden onder meer ‘bedrijvige knopen’ vastgelegd: plekken die vaak een historische bedrijvigheid kennen, en waar wonen, werken, handel, horeca en recreatie niet hinderlijk samengaan.

Wat bedrijventerreinen betreft, komen er naast grootschalige bedrijventerreinen zoals Terbekehof-Neerland in Wilrijk, ook ‘productieve zones’. Dit zijn zones in de buurt van woongebied die vlot en multimodaal bereikbaar zijn en waar kmo’s en industrie onder bepaalde voorwaarden gemengd kunnen worden met kantoorontwikkeling.

Om Antwerpen sterker te kunnen ontwikkelen als innovatieve businessstad, krijgen ook zogenaamde ‘innovatiemilieus’ een plek toegewezen. Hierbij wordt het verschil gemaakt tussen een ‘campus’ (een bedrijvige zone ontwikkeld rond een organisatie of een instelling, zoals de universiteitscampus Drie Eiken in Wilrijk), een ‘innovatiedistrict’ (een cluster van innovatiehubs met Dunden en The Beacon als voorbeelden) en een ‘gespecialiseerd bedrijventerrein’ (die thematisch of sectorieel lichte industriële activiteit combineert met onderzoek en ontwikkeling zoals op Blue Gate Antwerp).

De stad zal de beleidsnota als instrument gebruiken om economische bedrijvigheid lokaal te verankeren en te versterken. In dit kader staan enkele extra acties gepland zoals een studie om slimme verweving in woon-werkgebieden als richtinggevend principe te vertalen en bijvoorbeeld in de bouwcode op te nemen. Voor kantoren wordt in overleg met de sector een aanpak uitgewerkt om aftands kantorenvastgoed aan te pakken.

Bij grotere stadsontwikkelingsprojecten zoals de strategische overkapping van de Ring staat maatwerk in functie van de verweving centraal. De stad zal ruimte vrijwaren voor kmo’s en industrie en een compensatieplan uitwerken voor de onbruikbare ‘paarse zones’. Dit zijn kmo- of industriezones die omwille van hun bufferfunctie bijvoorbeeld niet ontwikkeld kunnen worden.