Je kan als makelaar ook je steentje bijdragen om de huurwoning toegankelijk te maken voor iedereen. Hieronder vind je enkele handige tips die je kan toepassen binnen je werk als vastgoedmakelaar. Ze helpen je om niet te discrimineren als je een kandidaat-huurder selecteert.

Hou documenten goed bij als bewijs

Kan de kandidaat/het slachtoffer een vermoeden van discriminatie aantonen?
Dan moet je als vastgoedmakelaar bewijzen dat er geen discriminatie is. ​Hou je documenten goed bij, zodat je jezelf altijd kan verweren tegen een klacht.

Weiger geen plaatsbezoeken

Iedereen moet de kans krijgen een huurwoning te bekijken. Laat alle geïnteresseerden het pand bezoeken. Zo krijgt iedereen dezelfde kans om zich kandidaat te stellen. Veel mensen hebben interesse in huurwoningen. Daarom is het soms een hele opdracht om iedereen de kans te geven een pand te bekijken.

Wil je bij het inplannen van de plaatsbezoeken niet discrimineren? 

• Beslis dan vooraf hoeveel bezoeken je door laat gaan.
• Plan de bezoeken in volgens het objectieve principe ‘first-come-first-served’.
  Zo geef je iedereen een gelijke kans om het pand te bekijken.

Zet geen discriminerende vermelding in de advertentie

Stel in de advertentie geen voorwaarden waardoor je hele groepen uitsluit.
Gebruik je bijvoorbeeld 'geen co-housing' als voorwaarde? Dat kan mensen met het beschermd kenmerk ‘leeftijd’ uitsluiten.

Gebruik duidelijke taal

Probeer met iedereen te communiceren in een taal die voor hen begrijpbaar is. Zo krijgt iedereen de kans een woning te bezoeken en de juiste informatie te krijgen. Heb je een kandidaat-huurder gekozen? Zorg ervoor dat die goed begrijpt wat er in het huurcontract staat.

• Gebruik de Engelse versie van het huurcontract als dat nodig is. Het BIV heeft standaard verhuurcontracten in het Engels ter beschikking.
• Gebruik vertaalapps tijdens de communicatie. Zo kan je beter communiceren met kandidaat-huurders die een taal spreken die jij niet machtig bent

Neem objectieve voorwaarden op in het contract

Werk met wettelijk bepaalde voorwaarden. Bijvoorbeeld als je omschrijft hoeveel bewoners in een bepaald appartement kunnen verblijven. Voor 4 personen moeten de woonkamers minstens 50m² groot zijn en moeten er minstens 4 woonlokalen zijn.

Bepaal samen met de verhuurder objectieve selectiecriteria

Bepaal samen met de klant objectieve selectiecriteria zodat hier geen verwarring over ontstaat. Spreek bijvoorbeeld af dat solvabiliteit van de kandidaat-huurder en maximale bezettingsgraad van de huurwoning belangrijk zijn.

Solvabiliteit

Je mag iemand weigeren op basis van de hoogte van het inkomen, maar niet op basis van de aard ervan. Je moet de solvabiliteit van de kandidaat-huurder objectief en correct inschatten, los van de bron van het inkomen. Het belangrijkste is dat het inkomen van de kandidaat in verhouding is met de maandelijkse huurprijs.

Bekijk altijd het totale inkomen en houd ook rekening met:

• kinderbijslag
• alimentatiegeld
• mogelijke garanties zoals een borgstelling, OCMW-waarborg en budgetbeheer
• de laatste 3 maanden huur
• eventuele duur van werkloosheid
• financiële reserves
• …

Vraag aan de kandidaat-huurder een bewijs van solvabiliteit en een permanente betalingsopdracht. Vermeld in alle publieke advertenties de huurprijs en het bedrag van de gemeenschappelijke kosten. Zo kan er geen onduidelijkheid ontstaan over de totale huurkosten.

Bouw garanties in voor het onderhoud van de woning

• Stel een duidelijke plaatsbeschrijving op.
• Neem een jaarlijks bezoek van de vastgoedmakelaar of verhuurder op in het huurcontract.

Neem een anti-discriminatieclausule op in de makelaarsovereenkomst

Zo maak je duidelijk aan alle toekomstige klanten/eigenaar-verhuurders dat je niet discrimineert. Vraagt een klant je om te discrimineren? Dan kan je tijdens een lopende overeenkomst altijd verwijzen naar de clausule.

• Communiceer: maak op je website of op de locatie duidelijk welke diensten je aanbiedt voor personen met een beperking en welke mogelijkheden ze hebben.  
• Klare taal: gebruik eenvoudige taal, grotere letters en voldoende contrast zodat iedereen de aangeboden informatie kan lezen. 
• Planning: zorg dat de afspraken voor bezichtigen mogelijk zijn via sms, e-mail of telefoon. Bied meerdere opties aan. 
• Aanspreekpunt: voorzie een contactpersoon waar kandidaat-huurders met hun vragen terecht kunnen.
• Pictogram: maak gebruik van iconen voor een vlottere communicatie en locatiebepaling.  
• Diversiteit: zorg voor diversiteit in het beeldmateriaal op de website.
• Assistentiehonden: communiceer actief dat personen met een assistentiehond welkom zijn, het is bij wet toegelaten in alle woningen.
• Ondersteun: 
  • Beschrijf: laat je een slechtziende of blinde persoon een woning bezoeken? Neem de tijd om alle voorzieningen en kamers te beschrijven. Lees de huurovereenkomst voor, als het kan in bijzijn van een vertrouwenspersoon.
  • Zorg: Plaats bij het bezoek aan een huurwoning één of meerdere stoelen. Zo kunnen personen die minder mobiel zijn of snel vermoeid geraken even uitrusten. 
• Maak je kantoor toegankelijk: bijvoorbeeld
  • Markeer: zorg voor signalisatie bij trappen en maak gebruik van fluotape bij niveauverschillen. Duid toegankelijke ingangen aan.
  • Bereikbaar: Zorg dat personen met een elektrische rolstoel hun batterij kunnen opladen in een lokaal met een stopcontact dat goed bereikbaar is. Plaats een  hellend vlak bij de ingang vanaf een niveauverschil van 2 cm en plaats leuningen bij een moeilijke doorgang
  • Wil je meer te weten komen over hoe je je kantoor toegankelijk kan maken voor mensen met een beperking, neem een kijkje op de website van Inter

Het is belangrijk enkel informatie van de potentiële huurder te verzamelen die relevant is voor het afsluiten van een huurovereenkomst.

Specifiek wat woninghuur betreft publiceerde de Gevensbeschermingsautoriteit op 18 maart 2009 zijn aanbeveling omtrent de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Hier geven we een overzicht van wat wanneer binnen het proces opgevraagd mag worden.

Algemene identificatiegegevens van de kandidaat en contactgegevens

Naam, voornaam en contactgegevens (telefoonnummer, e-mailadres) mag je in alle fasen van het verhuurproces opvragen. Het huidig adres opvragen is pas gerechtvaardigd wanneer de betrokkene als huurder is geselecteerd en er een ontwerp van huurovereenkomst wordt opgemaakt.

Etnische afstamming – geboorteplaats

De geboorteplaats is verbonden aan het beschermd criterium ‘etnische afstamming’. Je mag dit dus niet opvragen voorafgaand aan de selectie van één van de kandidaten als huurder. Bij de redactie van het huurcontract heb je deze info wel nodig. 

Nationaliteit

De nationaliteit is een uitdrukkelijk discriminatiegevoelig gegeven en mag zodoende niet meespelen tijdens het verhuurproces. Je mag wel nagaan of de kandidaat regulier/wettig in België is gevestigd. 

Geboortedatum – meerderjarigheid

Vragen naar de geboortedatum kan enkel bij de opmaak van het huurcontract of in de zeldzame gevallen waarbij niet onmiddellijk duidelijk is of de betrokkene meerderjarig is.

Burgerlijke staat (ongehuwd, gehuwd, wettelijk samenwonend, gescheiden)

Globaal vragen naar de burgerlijke staat is overmatig. Je mag wel de vraag stellen of de kandidaat gehuwd of wettelijk samenwonend is, gelet op de bijzondere beschermingsregels die daarbij gelden.

Rijksregisternummer

Enkel mensen die gemachtigd zijn om het RR-nummer te gebruiken mogen dit nummer opvragen. De vastgoedmakelaar hoort daar niet bij. Je mag het RR-nummer enkel opvragen bij de opmaak van de huurovereenkomst. 

Telefoonnummer

Je kan het telefoonnummer al bij het regelen van de bezoeken opvragen. Het moet wel facultatief blijven. Je mag een kandidaat niet weigeren omdat hij/zij geen telefoon heeft of het telefoonnummer niet wil meedelen.

Nummerplaat van de auto

De nummerplaat is geen relevant gegeven. Je mag dit bijgevolg nooit opvragen. Enige uitzondering is de situatie waarbij de huurwoning beschikt over een parkeerplaats met nummerplaatherkenning.

Financiële gegevens

Het nagaan van de solvabiliteit is een belangrijk aandachtspunt bij verhuringen. Gelet daarop is het legitiem om financiële gegevens op te vragen bij kandidaat-huurders, op het moment van de kandidaatstelling. De opgevraagde gegevens mogen echter niet overmatig zijn. 

Beroep

Het beroep mag je niet opvragen omdat het niet relevant is. Het kan ook veranderen en is dus ‘vluchtig’. Je mag eventueel wel vragen of de kandidaat-huurder zelfstandig of werknemer is. Dat is relevant voor de solvabiliteitscheck.

Bezit van een voertuig en het merk

Deze gegevens zijn niet relevant voor de keuze van een huurder. Ze mogen enkel ingezameld worden indien de woning over een eigen parkeerplaats beschikt.  

Onroerende eigendommen

Deze gegevens zijn niet relevant voor de keuze van een huurder. De huurder kan op eigen initiatief deze informatie geven om solvabiliteit te verduidelijken wanneer hij/zij niet beschikt over een regulier inkomen of als het gaat om een hoge huurprijs.

Centrale voor kredieten aan particulieren

Het is bij een verhuur niet toegestaan deze gegevens te verzamelen, ook niet indien ze door de betrokken kandidaat-huurder zelf meegedeeld zouden worden. Dit omdat de raadpleging van de Centrale voor kredieten aan particulieren is voorbehouden aan de kredietverstrekkers en gelijkgestelde.

Personen die de eigendom bewonen

Het is toegestaan het aantal bewoners of de aanwezigheid van kinderen of bejaarden in de woning te bevragen.

Uittreksel uit het strafregister

Het is nooit toegestaan om deze gegevens op te vragen.

Handicap of gezondheidstoestand

Een handicap of de gezondheidstoestand van de kandidaat-huurder bevragen is discriminerend. De inzameling van dergelijke gegevens mag enkel  gebeuren bij naleving van twee voorwaarden:

1. de betrokkene heeft hiervoor zijn steeds herroepbare, schriftelijke toestemming verleend
2. het gegeven in kwestie is relevant. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de huurder beroep doet op zijn handicap om een appartement te verkrijgen dat speciaal aan een gehandicapte persoon is aangepast.

Referenties

Vragen naar referenties is overmatig. De kandidaat-huurder moet ook de toestemming van de betrokken derde krijgen, alvorens de gegevens kunnen worden doorgegeven aan de potentiële verhuurder.

Een muziekinstrument beoefenen

Het inzamelen van informatie rond de beoefening van een instrument moet dienend zijn en objectief gerechtvaardigd kunnen worden. Zo kan er gedacht worden aan het niveau van akoestische isolatie of de specifieke aard van het instrument.

Zichtrekeningnummer

Deze gegevens zijn niet relevant voor de verhuurder.

Bewaringstermijn

De gegevens moeten vernietigd worden wanneer hun bewaring niet langer gerechtvaardigd is. De bewaringstermijn moet beperkt worden tot maximum 5 jaar na de beëindiging van de huurovereenkomst.

Wil je meer leren over gelijke kansen bij huurwoningen? Stad Antwerpen heeft een e-learning ontwikkeld voor makelaars.