Meting van de Antwerpse winkelstraten
Elke drie jaar inventariseert de stad het aanbod in de panden van winkelstraten. In 2022 voerde ze dit onderzoek al voor de zevende keer uit. Per winkelstraat wordt geanalyseerd welke winkels, horeca en diensten er gevestigd zijn, maar ook hoeveel leegstaande panden er zijn. Aan de hand van die cijfers ziet men wat de dichtheid is, of de commerciële mix in evenwicht is en waar moet bijgestuurd worden. Die inzichten gebruikt de stad om haar beleid optimaal vorm te geven.
De meting van 2022 onderzoekt 47 winkelgebieden in alle Antwerpse districten. Deze gebieden omvatten 7.458 panden waarvan 5.893 een commercieel karakter hebben. Van deze commerciële groep zijn er 5.132 panden actief ingevuld.
Enkele interessante resultaten in deze meting
- Aanzienlijke groei van horecazaken en diensten: horeca en diensten nemen in deze meting samen 40% van het aanbod in, wat zorgt voor een bredere mix in de winkelstraten. Het aanbod van kleding, schoenen e.d. daalde met ongeveer 3,5% als we de cijfers van 2010 vergelijken met die van 2022.
- Opnieuw grote dichtheid in aanbod: een belangrijk cijfer is de “commerciële dichtheid”, met name het percentage van actief ingevulde commerciële panden. Met de huidige meting bedraagt dit cijfer 68,8% - vergeleken met 65% in 2019. In de Beleidsnota Detailhandel 2020 schoof de stad het principe van clustering naar voor, en dat werpt nu duidelijk zijn vruchten af. Stad Antwerpen stimuleert ondernemers om zich te vestigen in afgebakende gebieden en niet in de randen of buiten het gebied. Ze verkleint ook sommige gebieden omdat straatdelen geen of te weinig commerciële activiteit hebben, daardoor stijgt dan de densiteit van die kernen.
- Leegstand blijft stabiel: sinds 2013 toont het onderzoek stabiele leegstandscijfers, schommelend tussen 12,5% en 13%. Het cijfer voor 2022 (12,91%) ligt in diezelfde lijn.
- Aantal winkel- en horecaketens blijft licht dalen: ook in 2022 is er een lichte daling in het percentage ketens. 13,17% van de actieve commerciële panden is onderdeel van een keten. In 2013 was dat nog bijna 14%. De dalende expansie van winkelketens is een internationaal fenomeen; de meeste nieuwe ketens in de gebieden zijn onderdeel van een supermarkt- of horecaonderneming.
- Het aantal imagoverlagende panden zakt verder tot 4%: in de loop van de jaren riep de stad beleidsmaatregelen zoals de uitbatingsvergunning in het leven, om imagoverlagende handelszaken (nachtwinkels, gokhandels, horeca VZW’s en dergelijke) een halt toe te roepen. In 2001 was 6,7% van de actieve panden imagoverlagend, momenteel nog maar 4%.
- Omgeving Meir, Wilde Zee en Nationalestraat: in het Antwerpse winkelhart vestigden zich meer horeca en diensten, wat zorgt voor een diverse mix in het aanbod. In de aanloopstraten, shoppingcentra en secundaire locaties is er wel een hoger percentage leegstand. Dit heeft uiteraard een impact op de resultaten voor het volledige gebied. De toplocaties in deze gebieden (zoals de Meir-as) blijven nog steeds populair – daar blijft de leegstand beperkt tot de frictieleegstand van 5%.
- De Keyserlei-Century Center: door de komst van de Antwerp Tower, met haar volledig ingevulde sokkel, en de renovatiewerken aan de galerij van Century Center, groeide de commerciële dichtheid in het gebied met 10% tov 2019.
- Quellinstraat-Frankrijklei: de afgeronde werken aan de Leien hebben een positieve impact op dit gebied. De commerciële dichtheid groeide met 7,5% tov 2019. De leegstand in het gebied blijft voorlopig nog hoog (bijna 19%).
- Jezusstraat-Sint-Jacobsmarkt: hier was er een grote impact van de Leienwerken te merken in de meting van 2019. In 2022 zien we een aanzienlijke daling van de leegstand, maar daarnaast zijn in dit gebied ook grote herontwikkelingsprojecten die positieve dynamiek zullen geven.
- Transformatie Bredabaan Centrum: het winkelgebied Bredabaan Centrum in Merksem kende de laatste jaren hoge leegstandscijfers (tot bijna 30%). In de huidige cijfers noteren we een leegstand van 20% met een groeiende dichtheid van 5,5% tov 2019. Er is dus opnieuw een positieve dynamiek in het gebied.
Samen met de Beleidsnota Detailhandel vormen de metingen van de Antwerpse winkelstraten de basis voor beleidsadvies en -instrumenten met betrekking tot detailhandel en de kernwinkelgebieden.
Lees alle cijfers en details in de bijlagen.