Maak een gevelton: bloembak met ingebouwde regenwateropvang

Bewonersgroepen met groene vingers vragen al jaren naar een oplossing om de planten die ze op straat verzorgen met collectief regenwater te kunnen begieten. De nieuwe regelgeving rond geveltuinen biedt hiervoor kansen voor doe-het-zelvers. Neem een regenwaterton, bouw er een mooie bloembak rond en klaar is je slimme maxi-geveltuin.

regenton-tuin: bloembak met ingebouwde regenwateropvang

Regenwaterton met bloembakbekleding

Sinds 2017 laat de stad Antwerpen in straten met brede doorgang maxi-geveltuinen toe. Dat zijn geveltuinen tot 60 cm diep waar je naast planten in de volle grond ook mag werken met bloembakken of een zitbank. Dit biedt echt wel nieuwe mogelijkheden.

Verschillende bewonersgroepen vragen al jaren hoe ze ook aan de straatkant regenwater zouden kunnen opvangen, bijvoorbeeld om de planten op straat te begieten.

Zo ontstond het idee om beplanting en regenwaterbuffer in één bloembak te combineren. De bewoners van Sint-Andries waren meteen verkocht en we zijn samen aan de slag gegaan.

Ook iets voor jouw straat?

Wat heb je nodig? Wat kost het?

Benodigdheden	Kostprijs	Opmerkingen
Waterton van minimum 120 liter	40	Hoe meer liters hoe beter, maar max. 50 cm diep zodat je na de inkleding nog binnen de 60 cm blijft
Kraantje	3 à 15	Plastiek kan, maar metaal is sterker (ook verkrijgbaar: buitenkraan met slotje)
Vulautomaat	40	Eenvoudig systeem dat water uit de regenwaterpijp tapt, maar eens de ton vol is, stopt het vanzelf en stroomt het water rechtstreeks naar de riool. Je hebt dus geen overloop nodig.
Planken en latten (FSC)	105	Voor onze bak van B87 x D59 x H130 waren 5 planken (2,5m lang) en 5 latten (5cm dik) net genoeg. Tweedehands hout zou goedkoper zijn geweest.
Worteldoek	2	We gebruikten een stuk van 120cm x 150cm.
Potgrond voor bakken	10	20 liter, liefst verrijkt met hydrokorrels of lavakorrels voor een goede structuur.
Vaste planten	17	7 stuks, deels groenblijvend, hangend, deels omhoog groeiend.
Schroeven, muurpluggen	3	70 mm
Recup tegels	0	We gebruikten 5 tegels als verhoog
Recup plaat	0	Een stuk van een pallet of dergelijke (ca 80 x 50 cm) tussen worteldoek en regenton

Fotocollage van het nodige materiaal — Deze regenton heeft 218.- eur aan materiaal gekost. Met recup-hout kan het goedkoper.

Werkmateriaal

Aan de slag

Technische tekening regenton-bloembak — Met dit plannetje zijn we begonnen, het is lichtjes anders geworden

Kies een geschikte locatie

Een goede locatie voldoet aan volgende criteria:

Voldoende vrije doorgang (min 1,5 m overhouden voor voetgangers),
Genoeg plaats aan de gevel (geen raam, deur, keldergat in de weg) net naast een regenwaterpijp
Nabijheid van buurtgroen om te begieten (geveltuinen, buurtbomen…)
Toestemming van de eigenaar

Aan de rand van de Sint-Andriesplaats stuiten we op een kleine inham, net naast het huis waar buurtbewoner José verschillende groene elementen onderhoudt. Tot nu toe moest ze met kraantjeswater sjouwen.

Voor de constructie konden we rekenen op een team van enthousiaste vrijwilligers: Wietse de meubelmaker, Timmy de loodgieter, Pieter de hobbyklusser. Later op de dag kregen we nog versterking van Charif en Soufian, twee handige tieners van jeugdorganisatie Habbekrats.

Pas het plan aan de locatie aan

Origineel plen en wat het geworden is — We hertekenden de plannen naar een exemplaar die in de inham van 90 cm past en verzamelden het nodige materiaal.

Maak een verhoog voor de regenton

Meet hoe hoog de kraan moet komen om er een gieter gemakkelijk onder te zetten. Verhoog dan de ton, zodat de kraan zo laag mogelijk op de wand van de ton kan worden gemonteerd. Zo krijg je zoveel mogelijk regenwater uit de ton getapt.

Meet na hoe groot je bloembak zal worden en begin aan de constructie

Maak eerst een kader met de balken en de bovenste planken.

Om de uiteindelijke hoogte van de bak te berekenen, moet je weten dat je straks

de planken 1 cm boven de grond laat zweven,
tussen elke rij planken 1 cm ruimte laat
aan de bovenkant 30 cm voor het “bloembak” gedeelte nodig hebt (grond, worteldoek en onderkant inbegrepen).

Koppel de regenwaterbuis af

De bijsluiter van de vul automaat legt uit hoe je aan het werk moet.

Boor de gaten voor kraan en wateraansluiting in de ton en monteer de onderdelen.

Tip van Timmy: voorzie voldoende helling van buis naar ton (onze ton was boven rond waardoor de aansluiting een beetje naar boven wijst – de aansluiting had nog net iets lager gemogen)

Doe af en toe de test en pas indien nodig je plannen aan

Na de middagpauze kwam architect en buurtbewoner Ilze onze vorderingen bewonderen. We waren al bezig om de bak te bekleden. Ilze stelde voor om in plaats van steeds even grote planken te gebruiken aan de voorkant, liever in half-planks verband te werken. Zo zouden we het effect van een kist kunnen creëren. Gelukkig hadden we nog niet al ons hout verzaagd en konden we het plan aanpassen. Dit gaf iets meer denk- en meetwerk, maar zeker een mooier resultaat.

Passanten krijgen uitleg over het experiment

Test waar je een gat moet uitsnijden voor de vulautomaat (maak het gat niet té groot)

Maak uw bloembak klaar

Maak aan de binnenkant van de balken een kader

Snij van recup materiaal een plaat die hier op gaat liggen.

Niet de worteldoek tegen de zijkant van de bak.

Werk af met beplanting

Vul het bloembak gedeelte aan met grond.

Plant hangplanten langs de randen. Werk achteraan met hogere planten.

Gebruiker van de regenton — José kan vanaf nu de geveltuinen en de net aangelegde buurtbomen met regenwater begieten.

Groene Ader: een experiment van Sint-Andries klimaatrobuust

Dit project kadert in het stadslab2050 traject Sint-Andries klimaatrobuust, waar bewoners, stad, professionals en kennisinstellingen samen experimenteren met innovatieve maatregelen om de wijk groener, waterbewuster, koeler en hechter te maken.

Het Groene Ader project, gefinancierd door de burgerbegroting, speelt hier op in. Tijdens de eerste doedag op 17 september 2017 is er onder meer deze bloembak gebouwd die niet alleen de gevel siert maar ook buurtbewoners met groene vingers van regenwater voorziet.