Vinçotteplein en -straat
De Vinçottestraat en het Vinçotteplein grenzen aan elkaar en bevinden zich in Borgerhout intra-muros tussen de Kattenberg en de Helmstraat. De straat en het plein zijn vernoemd naar de Borgerhoutse beeldhouwer Thomas Vinçotte. Hij maakte verschillende bekende koloniale monumenten.
Thomas Vinçotte
Thomas Vinçotte werd geboren op 8 januari 1850 in Borgerhout. Hij volgde een opleiding aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel en later ook aan de Écoles des Beaux-arts in Parijs. Hij groeide uit tot één van de belangrijkste Belgische beeldhouwers uit zijn tijd.
Het werk van Vinçotte
Vinçotte maakte verschillende bekende koloniale monumenten. Onder andere het ‘Monument voor de Belgische pioniers in Congo’ in het Jubelpark in Brussel is van zijn hand. Ook maakte hij het ruiterstandbeeld van Leopold II op het Troonplein in Brussel. Beide monumenten dateren van na de dood van de koning in 1909. Maar de Borgerhoutenaar werkte ook rechtstreeks in opdracht van Leopold II. In 1901 en 1909 ontwierp hij de munten voor 50 centiemen met daarop een afbeelding van de toenmalige Belgische koning. Hij stond vooral bekend voor het maken van bustes. Zo maakte hij er ook verschillende van Leopold II. Vinçotte maakte ook bekende beelden die niet verbonden waren aan het koloniaal verleden. Zo zijn verschillende beelden aan het station van Leuven van zijn hand. Ook ‘De Paardentemmer’ aan de abdij Ter Kameren in Brussel is gemaakt door hem.
Vinçotte en Borgerhout
In Borgerhout was de trots groot dat Thomas Vinçotte één van hun burgers was. De Vinçottestraat kreeg zijn naam in 1920, voorheen was het de Hofstraat. De Borgerhoutse appreciatie leidde in 1912 tot een feestelijke ontvangst van de kunstenaar op het gemeentehuis.
Koloniale monumenten als propaganda
De twee bekendste monumenten in Brussel waar Vinçotte aan werkte zijn goede voorbeelden van de koloniale propaganda van de Belgische staat. Het koloniale project was niet populair onder de Belgische bevolking en als gevolg was ook Leopold II niet populair. Na het inlijven van Congo als Belgische kolonie in 1909 werd er een propaganda-offensief opgezet door de Belgische overheid om de bevolking mee te overtuigen van het koloniale verhaal. De meeste Leopold II beelden in België dateren dan ook van na zijn dood. Het beeld op het Troonplein en het monument in het Jubelpark van de hand van Vinçotte moeten in dit kader bekeken worden.