Borgerhoutse Reuskens & Reuzenstoet
De vier Reuskens zijn al decennialang een cultureel symbool van Borgerhout. Dolfijn, Kinnebaba, Reus en Reuzin wandelen, huppelen of dansen vrolijk door de straten tijdens de jaarlijkse Reuzenstoet maar ook op allerlei andere culturele en sportieve evenementen. Zag u ze al aan het werk?
Oude en nieuwe Reuskens
Tijdens het Reuzenjaar in 2012 bestonden de Borgerhoutse Reuskens 300 jaar. Heel wat feestelijke activiteiten en zelfs een guerilla-actie met beeldjes van de Reuskens kenmerkten dit feestjaar.
In 2012 zag ook de Reuzen vzw het licht, een olijke bende die het reuzen-erfgoed en de jaarlijkse stoet nieuw leven moest inblazen. En dat is méér dan geslaagd; bijna elk jaar komen er nieuwe reuzen bij, gemaakt door scholen en lokale verenigingen. In 2016 breidde de reuzenfamilie zelfs uit met een grote, nieuwe reus: Kapertein.
Met andere woorden; aan het verhaal van de Borgerhoutse Reuskens komt zeker nog geen einde. Elk jaar opnieuw flaneren ze feestelijk door de straten samen met Borgerhoutenaren van alle leeftijden. Tel dit samen met de nog steeds wilde toekomstplannen en frisse ideeën en u merkt dat we nog spannende tijden tegemoet gaan in Borgerhout!
Volg de Borgerhoutse Reuskens op:
Geschiedenis
De Reuskens van Borgerhout kennen een rijke kermisgeschiedenis, die omstreeks 1712 ontstond naar aanleiding van de feestdag ter ere van Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw.
De grote kermis van Borgerhout, vroeger de kapelkermis van Deurne genoemd, dateert van 21 juni 1536. Het is de dag waarop de kapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Viktorie werd ingewijd. In 1680 veranderde die titel naar Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw. De kermis van 21 juni vierde men vanaf dat moment ook op de feestdag van Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw, in het begin van augustus. Naar aanleiding van die kermis had er jaarlijks een optocht plaats. In 1712 besloten de inwoners van Borgerhout die optocht op te luisteren met figuren en ontstond de vermaarde reuzenommegang.
Uitgevonden door ...
Volgens J. Stockmans, archivaris, komt de eer van de uitvinding toe aan een zekere Jacob van der Linden. Maar het lijdt geen twijfel dat ook de beenhouwers, de herbergiers en het personeel van de Bleekerij aan de creatie meewerkten. Alexander Pluskens tekende de Reus en de Reuzin, terwijl Pieter Matthijssens ze schilderde. Paulus Baeckson bezorgde een dolfijn, een schip en een hemel. De totale uitgave bedroeg 427 gulden. Het volgende jaar werd de ommegang verrijkt met een tweede schip, een moor en een meedekenswagen. Het geheel ging die drie dagen na elkaar uit.
Van reuzenhuis tot gemeentehuis
De ingezetenen van Borgerhout waren fier op hun reuzen en zij aarzelden niet om 1.300 gulden uit te geven voor het bouwen van het Reuzenhuis tegenover de kapel op de Turnhoutsebaan. In het Reuzenhuis, dat later het eerste gemeentehuis van Borgerhout zou worden, vertoefden de reuzen in het gezelschap van blusmateriaal.
Een grote familie
Naast de muzikanten, behoorden er zeven personen tot de reuzengroep: de grote reus en reuzin, de Kinnebaba, twee kleine reusjes en twee reuzinnetjes. Vanaf het einde van de achttiende eeuw hing er aan de achterzijde van de reuzenwagen ook een mannetje, bijgenaamd 'den wereld vol gecken'.
De vier resterende reusjes blijken dus eigenlijk weesjes te zijn. Ze hebben hun ouders op een door ons onbekende datum verloren. En Kinnebaba? Die heeft een gedaanteverwisseling ondergaan!
Mode, muziek & dans
De reusjes van Borgerhout hebben zich nooit geschikt naar de mode. Zij dragen nog altijd dezelfde klederdracht alsook een driehoekig omgeslagen hoed en een pruik uit de achttiende eeuw.
De dans die ze uitvoeren, is zoals alle dansen uit de achttiende eeuw. Het is een kalme dans met eenvoudige figuren, zoals zwenken en buigen, die eindigt met een menuet. In de achttiende eeuw werden gedrukte liederen uitgedeeld tijdens de optocht. Helaas is er geen enkel lied bewaard gebleven.
Contact
Wil u graag meehelpen aan dit erfgoed? Hebt u een leuk idee? Wil u de Reuskens betrekken bij uw project? Of wil u vriend van de reuzen worden, als vrijwilliger of sponsor?
De Reuzen VZW
Turnhoutsebaan 92
2140 Borgerhout
info@reuzenstoet.be