Zoek je een antwoord op de vragen van klanten? Lees ook de infofiches met meer informatie voor Oekraïense vluchtelingen op www.antwerpen.be/oekraine.

Bij Atlas, integratie & inburgering Antwerpen kunnen Oekraïense oorlogsvluchtelingen een inburgeringstraject volgen, en informatie krijgen over Nederlands leren, studeren, werken… Ze krijgen individuele begeleiding in de eigen taal. Meer info.

Het Vlaamse Agentschap Integratie en Inburgering geeft essentiële info over thema’s zoals verblijf, wonen, werk, gezondheid, onderwijs, …

• Lees meer op hun website in het Oekraïens.
• Lees de brochure 'Voel je thuis in Vlaanderen en Brussel' in onder andere het Nederlands, Engels, Frans en Russisch.

Ondersteuning bij communicatie

Het Agentschap Integratie en Inburgering geeft tips om als hulp- of dienstverlener te communiceren met oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne:

• Pictogrammen om jouw communicatie te ondersteunen.
• Een communicatiewaaier om taaldrempels te verkleinen.
• In een opname en presentatie vind je een overzicht van taalhulpmiddelen: vertaaltechnologie, visuele ondersteuning, een contacttaal, informele tolk en meer.

Sociaal tolken Oekraïens

Bij Atlas kan je sociaal tolken aanvragen. Atlas werkt hiervoor samen met professionele sociaal tolken met een certificaat.

• Atlas, integratie & inburgering Antwerpen geeft organisaties en particulieren juridisch advies over verblijfssituatie en rechtspositie. Dit via een vreemdelingenpermanentie voor particulieren, via een juridische helpdesk en via vormingen.
• Lees meer over de verblijfsmogelijkheden en rechtspositie van Oekraïense vluchtelingen in België op de website van het Agentschap voor Integratie en Inburgering.
• Download de flyer met een overzicht van de bereikbaarheid van het registratiecentrum in Brussel in het Nederlands, Oekraïens, Engels en Russisch.
• Bekijk een voorbeeld van een correct attest tijdelijke bescherming.

Ken je iemand die Oekraïense oorlogsvluchtelingen opvangt, maar waar de opvang moeilijk verloopt of niet langer mogelijk is?

• Bespreek met de Oekraïense oorlogsvluchtelingen die opvang krijgen of zij interesse en nood hebben om te verhuizen naar een andere locatie.
• Stuur daarna jouw aanvraag door per mail naar dispatch_oekraine@antwerpen.be. Op basis van de gegevens, onderzoeken we of we jou mogelijks kunnen helpen en word je gecontacteerd.

Voedselverdeelpunten

Verspreid over de stad is een netwerk van 17 voedselbedelingen actief:

• Doorverwijzing naar de voedselbedelingsorganisatie is enkel mogelijk van de postcode waar de Oekraïense vluchteling verblijft.
• Er is binnen de voedselbedelingsorganisaties een groot bewustzijn van de extra vraag naar voedsel vanuit de Oekraïense vluchtelingen.
• Bij vragen rond doorverwijzing van Oekraïense vluchtelingen naar voedselhulporganisaties kan je contact opnemen via voedselhulp@antwerpen.be.

Huis van het Kind

• Lees meer over de Huizen van het Kind.

Om financiële hulp te krijgen is het handig dat men een zichtrekening en bankkaart heeft. Lees meer en download de flyer over de basisbankdienst in onder andere het Oekraïens, Russisch en Engels.

Dringende financiële hulp nodig?

Lees welke stappen men kan volgen.

Groeipakket, financiële hulp voor je kinderen

Oekraïense kinderen met het statuut ‘tijdelijke bescherming’ die in Vlaanderen wonen, maken aanspraak op het Groeipakket. Van zodra het Oekraïense gezin in het vreemdelingenregister is ingeschreven kan een aanvraag worden ingediend.

Het aanvragen van het Groeipakket kan op twee manieren:

• door jou als hulpverlener: Met de eenvoudige aanvraagtool kan je snel en efficiënt een aanvraag indienen.
• door het Oekraïense gezin: Zij kunnen kiezen voor een uitbetaler van het Groeipakket. En de aanvraag digitaal, via mail of op papier indienen.

Kijk op www.groeipakket.be/Oekraïne:

• voor meer informatie over het recht en het indienen van de aanvraag
• of download de folder in het Nederlands, Engels, Oekraïens en Russisch

Nog vragen? Dan kan je mailen naar partners@vutg.be.

Zorgpunt

Enerzijds is er nood aan medische zorg en eerstelijnshulp, en anderzijds moet er gewaakt worden over de werkbelasting van de huisartsen. Om daar een antwoord op te bieden, worden zorgpunten opgericht door stad Antwerpen, de Antwerpse Huisartsenkringen en Antwerpse Eerstelijnszones. In een zorgpunt kunnen de Oekraïense vluchtelingen die in Antwerpen wonen terecht voor zorg op maat bij een verpleegkundige of een arts.

Taken

Een verpleegkundige of een arts helpt met:

• het medisch dossier
• preventieve akten en screeningsonderzoeken
• medicatieschema’s, voorschriften, en indien mogelijk medicatie
• chronische ziekten
• minder dringende kwalen
• connectie leggen met de tweede lijn
• zwangerschapsopvolging
• inhaalvaccinaties
• transfers naar het regulier zorgsysteem, eens de medische oppuntstelling gebeurde, in overleg met de huisartsen in de buurt van de opvangplaats

In een zorgpunt:

• is een tolk aanwezig. En kan beroep gedaan worden op de intercultureel bemiddelaars van de federale overheid indien nodig.
• kan men terecht zonder afspraak tijdens de openingsuren.
• hoeft men niet te betalen voor de consultatie.

Financiering van de zorg voor Oekraïense vluchtelingen

• De zorgpunten worden gefinancierd met hulp van de federale en Vlaamse overheid. Voorlopig:
  • is er geen betaaloptie voor de patiënt
  • moet er geen remgeld betaald worden
• Zodra Oekraïense vluchtelingen geregistreerd zijn voor een attest tijdelijke bescherming, kunnen zij aansluiten bij een mutualiteit.
  • De aansluiting bij de mutualiteit gaat in op de eerste dag van het kwartaal van de registratie.
  • Artsen kunnen hun honorarium, zonder remgeld, terugvorderen via de mutualiteit eens die in orde is en er een INSZ nummer gekend is.
  • Een consultatie hoeft dan niet in het zorgpunt te gebeuren, maar kan bij elke zorgverstrekker.
• Voor een consultatie in een zorgpunt is geen aansluiting bij de mutualiteit of attest dringende medische hulp vereist.
  • ​Maar voor eventuele verdere medische kosten, is het wel aangeraden om zo snel mogelijk aan te sluiten bij de mutualiteit.

Locatie en openingsuren

Zorgpunt Centrum (Italiëlei 59, 2000 Antwerpen): maak online een afspraak.

• van maandag tot en met vrijdag
• van 9 tot 13 uur
• Gesloten op zaterdag, zondag en feest- en brugdagen.

Aansluiting bij een ziekenfonds

• Lees meer over de aansluiting bij een ziekenfonds.
• Download de laagdrempelige brochure in het Nederlands en Oekraïens op de website van Atlas.

Diensten Maatschappelijk Werk van de ziekenfondsen

Bij de dienst Maatschappelijk Werk van sommige ziekenfondsen kunnen Oekraïense oorlogsvluchtelingen terecht voor extra hulp of zorg:

• administratieve ondersteuning bij het openen van sociale rechten bij:
  • handicap (VAPH, integrale jeugdhulp, zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte, ...)
  • verminderde zelfredzaamheid
• emotionele ondersteuning
• ergotherapeutisch advies rond hulpmiddelen en woningaanpassingen
• oplossing van een zorgsituatie binnen het bestaande thuiszorgaanbod (thuisverpleging, diensten gezinszorg, vrijwillige oppashulp, ...)

Lees meer.

Doof of slechthorend?

Lees meer over welke hulp er is:

• in het Nederlands en Oekraïens op de infopagina van Doof Vlaanderen
• in het Nederlands op de infopagina van Vlaanderen

Do's-and-don'ts

De Oekraïense vluchtelingen hebben schokkende, ingrijpende en mogelijk traumatiserende gebeurtenissen meegemaakt in de oorlogssituatie en daaropvolgende vlucht. Lees wat je beter wel (do) en niet (don’t) kan doen om pas aangekomen vluchtelingen psychosociaal te ondersteunen.

Wat kan je doen?

• Focus op concrete (basis)noden, stabiliteit en veiligheid.
• Geef ruimte aan het natuurlijk verwerkingsproces. Want het is normaal dat er stress- en traumareacties aanwezig zijn.
  • Zolang er oorlog in het thuisland is en er familieleden aanwezig zijn, blijven personen geconfronteerd met stresserende en mogelijk traumatiserende factoren vanuit het thuisland. Dit naast de stressfactoren in het aankomstland.

Dit kan door te zorgen voor de 5 volgende aspecten:

1. Zorg voor een warm onthaal

Zorg voor verbondenheid, het gevoel erbij te horen en het gevoel van vertrouwen in de medemens. Dat kan door:

• Doe de ander welkom voelen: wees begripvol zonder veel door te vragen en luister indien nodig.
• Maak contact mogelijk tussen Belgen en Oekraïners.
• Zorg voor aansluiting bij de lokale gemeenschap.
• Ga in gesprek over de normale dagdagelijkse dingen.
• Doe dagdagelijkse dingen samen, zoals bijvoorbeeld samen een kop koffie drinken.

2. Vul de basisnoden in

Vul de basisnoden in en ga na of er nog andere noden of behoeften zijn:

• Woonst
• Eten en drinken
• Kleding en toiletartikelen, indien nodig
• Beweging en ontspanning: sporten, hobby, speelmogelijkheden voor kinderen, …
• Slaap, privacy en rust
• Geborgenheid: onderlinge affectie werkt troostend
• Zorg voor internet zodat contact met het thuisfront onderhouden kan worden.
• …

3. Zorg voor zekerheid, veiligheid en structuur

• Zorg voor een voorspelbare omgeving.
• Geef een duidelijke uitleg over wat er te gebeuren staat.
• Geef aan waar of bij wie ze terecht kunnen met vragen.
• Respecteer het ritme van de persoon.
• Maak eventueel gebruik van een tolk.

4. Verlies de veerkracht niet uit het oog 

• Een vluchteling beschikt vaak over veel veerkracht en weerbaarheid. Benadruk daarom hun veerkracht en sterktes.

5. Schenk aandacht aan geestelijke gezondheid

• Mensen kunnen als reactie op de gebeurtenissen lichamelijke klachten (hoofdpijn, buikpijn,…) maar ook psychische reacties ervaren (nachtmerries, negatieve stemming, prikkelbaarheid, …).
• Dit zijn normale reacties op schokkende gebeurtenissen.
• Deze klachten kunnen vaak meerdere weken aanhouden.

De huisarts of de helpdesk van Solentra kan adviseren indien je denkt dat er toch bijkomende hulp nodig is.

Wat kan je beter niet doen?

Het is niet aangewezen om bij aankomst in België direct in te zetten op psychologische hulp.

• Vraag niet naar wat de persoon heeft meegemaakt. Dit kan leiden tot hertraumatisatie.
• Focus niet te snel op emoties. Maar focus eerst op concrete noden en omkadering.
• Aanwezige emoties zijn normale reacties op abnormale gebeurtenissen. Je kan geruststellen door erkenning en normalisatie.
• Zie de persoon niet als een weerloos slachtoffer. Dan ontken je voor een stuk hun kracht.
• Vermijd overbetrokkenheid: trauma is controleverlies, geef opnieuw controle (niet te veel uit handen nemen, zo veel mogelijk zelf beslissingen laten nemen, …).

​​Psychosociale eerstelijnszorg door Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Antwerpen

Een laagdrempelig onthaal door CAW Antwerpen en stad Antwerpen. Aanmelden kan via de hulpverlener of door de klant zelf bij:

• Kruispunten
  • Ondersteuning bij hulpvragen rond breed psychisch welzijn via maximum 8 gesprekken.
  • Maak een afspraak via een van de locaties, telefoon of mail. Lees meer op www.kruispunten.be.
• Team slachtofferhulp
  • Ondersteuning bij traumaverwerking voor kinderen vanaf 6 jaar en volwassenen en voorzien van bijbehorende juridische info.
  • Mail naar slachtofferhulp@cawantwerpen.be of bel naar 03 328 20 30.
• Team relaties
  • Ondersteuning bij relationele en familiale thema’s.
  • Meld aan voor hulp via het digitaal formulier.

Gespecialiseerde tweedelijnszorg door Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (VAGGA)

Wat?

Meld de hulpvraag bij het VAGGA:

• wanneer eerstelijns psychosociale hulp niet volstaat
• ongeacht de leeftijd van de klant

Bijvoorbeeld bij een (ernstige) psychische problematiek.

Hoe?

• Bel naar 03 256 91 20 tijdens de kantooruren.
• Mail naar info.belgielei@vagga.be.

​Hooggespecialiseerde behandeling van trauma door Solentra

Wat?

Solentra biedt een gespecialiseerde behandeling bij:

• posttraumatische stressstoornis
• complex trauma

Dit is aangewezen vanaf ongeveer 6 maanden na de schokkende gebeurtenis.

Hoe?

• Meld een klant aan voor traumabehandeling via dit online formulier.
• Download de flyer en affiche in het Nederlands en Oekraïens.

​Ondersteuning voor hulpverleners door Solentra

Wat?

Professionele en vrijwillige hulpverleners kunnen terecht bij de helpdesk van Solentra:

• bij adviesvragen
• voor een luisterend oor

Hoe?

• Meld je aan voor de helpdesk van Solentra.

​Meer weten over traumazorg voor jonge gezinnen op de vlucht?

Vroeg, een Nederlandse kennisplatform voor het jonge kind, organiseerde een webinar over trauma-informed care voor gezinnen met jonge kinderen op de vlucht. Herbekijk de webinar op hun website.

Infobrochure ‘Slecht slapen, piekeren en stress?’

De infobrochure van het Agentschap Integratie en Inburgering geeft tools om een gesprek over psychische klachten te starten. Het is een eerste hulp voor mensen met een migratieachtergrond die negatieve gevoelen en stress ervaren.

De brochure is beschikbaar in elf talen: Nederlands, Arabisch, Dari, Engels, Frans, Farsi, Oekraïens, Pashto, Roemeens, Russisch en Somali.

Denk je dat een Oekraïense oorlogsvluchteling uit je omgeving is teruggekeerd naar Oekraïne? En niet meer op een bepaald adres in Antwerpen woont? Maak een melding, dan wordt een onderzoek opgestart.

Informatie en tips

Vind informatie en tips op de website van Vlaanderen.

Brochure van het Agentschap Integratie en Inburgering

Het Agentschap Integratie en Inburgering maakte in samenwerking met andere Vlaamse overheidsdiensten een brochure met informatie rond opvang en begeleiding van Oekraïense oorlogsvluchtelingen. Deze brochure bevat een thematisch overzicht van relevante onderwerpen, zoals verblijfsstatuten, administratie, werk zoeken, onderwijs, huisvesting en meer.

Buddytrajecten door ArmenTeKort

ArmenTeKort organiseert een buddywerking voor Oekraïense oorlogsvluchtelingen. 

Wat doet een buddy?

• neemt een betekenisvolle rol op
• geeft een toegankelijk en warm onthaal:
  • Antwerpen leren ontdekken
  • gidsen doorheen alle complexiteit
• vrijwillig voor een periode van 6 maanden

Wat doet ArmenTeKort?

• zorgt voor de nodige informatie en opleiding van de vrijwillige buddy’s
• ondersteunt de trajecten waar nodig

Wat wordt verwacht van de Oekraïense oorlogsvluchteling?

• beperkte basiskennis Engels is handig
• bereidheid om iemand nieuw te leren kennen

Hoe aanmelden?

• Oekraïense oorlogsvluchtelingen, zowel gezinnen als individuen, kunnen zich aanmelden via dit formulier.

(Her)bekijk de webinars door het Agentschap Integratie en Inburgering

• Bekijk de agenda van de webinarreeks over opvang van Oekraïense oorlogsvluchtelingen.
• Op dinsdag 5 april organiseerde het Agentschap Integratie en Inburgering in samenwerking met het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, een webinar over mentaal welzijn van je gasten en jezelf. Herbekijk deze webinar.

• Check de specifieke pagina voor Antwerpse organisaties op atlas-ukraine.be.
• Lees meer op de infopagina van de federale overheid.
• Lees meer op de pagina van de Vlaamse overheid.