4.3.1. Strategisch Ruimtelijk structuurplan Antwerpen (s-RSA)

Het s-RSA is op 21 december 2006 door deputatie goedgekeurd.

Het Rivierenhof als onderdeel van de strategische ruimten binnen de zachte ruggengraat

Het Schijnvalleipark moet de ontwikkeling garanderen van een aaneengesloten park langs de Schijnvallei dat de verbinding maakt van de groene vinger in Wommelgem/Ranst met de Schelde en het centrum. Het park vormt zowel een functionele als een ecologische verbinding: enerzijds moeten de specifieke ecologische waarden rond de Schijn ontwikkeld kunnen worden, anderzijds kan het park tegemoet komen aan (recreatieve) noden in Deurne en Borgerhout. Belangrijk is wel dat de voorzieningen in het park rekening houden met belangrijke specifieke aspecten verbonden aan de Schijn, met name de doorwaadbaarheid van de bodem en de traditionele topografie. Informele sport is toegelaten.

Water in de stad

De mogelijkheden van de Waterstad moeten terug bekeken worden. De elementen die van strategisch belang zijn voor het herstel van het waternetwerk moeten opnieuw besproken, en waar mogelijk, actief gemaakt worden. Hierbinnen speelt de Schelde een cruciale rol. De grote beken en rivieren, waaronder het Groot Schijn, moeten onderdeel uitmaken van een grootschalig netwerk dat aansluit op de Schelde. Ook de historische waterstructuur, waaronder de Herentalse vaart dient bekeken te worden in de ruimtelijke structuur van de stad enerzijds en hoe dit een antwoord kan bieden op de verdroging van de stad anderzijds. Ook staat als suggestie naar de provincie vermeldt dat de parken verbonden dienen te worden met de Schelde.

Behoud en versterking waardevol patrimonium

Behoud van het waardevol patrimonium, zowel boven-als ondergronds, is een belangrijk aandachtspunt, waarbij het versterken van betekenissen en waarden van dit erfgoed vooropgesteld moet worden. Zorgvuldige inventarisatie van en systematische bewustmaking over het archeologisch en monumentaal patrimonium zijn prioritair. Voor alle cultuurhistorische en architecturaal waardevolle gebouwen moet een functiewijziging mogelijk zijn ten einde deze in stand te kunnen houden.

Groene Singel

Het gebied langs de Singel wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van het spoorwegviaduct en door marginale, gefragmenteerde of eenvoudige groene buffers. Het voornaamste thema is het versterken van enkele verbindingen en het introduceren van een nieuw gebruik van de ruimten onder het viaduct. De mogelijkheid om enkele arcades te openen moet onderzocht worden. De herwonnen ruimte kan nieuwe functies huisvesten (kleine diensten , toegangen tot ondergrondse parkeerruimten of commerciële func ties) en kan nieuwe relaties tussen het achterliggende weefsel en de Singel mogelijk maken. Anderzijds moet de buffer ten opzichte van de snelweg versterkt worden. De wens bestaat om een eventuele groene schakel te verzekeren tussen het Rivierenhof en Spoor Oost, langsheen de Singel. Verondersteld wordt dat het project voor een nieuw park met gemengde functies (wonen en KMO) op de eigenlijke plaats ontwikkeld wordt. Dat is ook coherent met de noodzaak om de Singel, als groene stedelijke ruimte, de gepaste omvang te geven op een heel moeilijk punt. Daarnaast beslaat het project de reorganisatie van een publieke en uitgeruste ruimte, met de mogelijkheid de ruimte in de nabijheid van het station Antwerpen Oost mee op te nemen.

4.3.2. Bijzondere plannen van aanleg (BPA)

Ten noordwesten van het plangebied is het BPA Deurne Dorp gelegen op 26 juni 2007 bij ministerieel besluit is goedgekeurd.

Volgende ruimtelijke concepten liggen aan de basis voor de opmaak van het BPA Deurne Dorp:

• Structurerend groen De vallei van het Groot Schijn wordt hersteld. Hierdoor wordt er naast de natuurlijke meerwaarde ook een extra geluidsbuffer voor de Ring gecreëerd. Bovendien wordt de vallei verbonden met het Rivierenhof en ontstaat er één groot aaneengesloten groengebied. Vanuit deze groene hoofdstructuur infiltreert het groen in het dorp waardoor de beeldkwaliteit van het openbaar domein verhoogt, het verblijfskarakter toeneemt, groene ruimten met elkaar verbonden worden (bijvoorbeeld Schijnvallei en begraafplaats St-Fredegandus) en toegangen worden geaccentueerd (bijvoorbeeld de toegang van het Rivierenhof aan de Turnhoutsebaan).

• Cultuurhistorisch weefsel als onderlegger Deurne-Dorp wordt gekarakteriseerd door het bewaard gebleven historische weefsel en de aanwezigheid van verschillende beschermde monumenten en dorpsgezichten, alsook vele waardevolle panden. Er wordt gekozen voor het behoud en de verdere bescherming van dit kleinschalige en specifieke weefsel. Dit wil echter niet zeggen dat er geen nieuwe ingrepen kunnen plaatsvinden en geen nieuwe impulsen kunnen gegeven worden.

• Centrumlocatie Doorheen de geschiedenis is het centrum van Deurne-Dorp richting districtshuis opgeschoven. Aangezien de aanwezigheid van drukke verkeersinfrastructuren op deze plek kan hier moeilijk gesproken worden van een centrale plek, in de betekenis van verblijfs- en ontmoetingsruimte. Er wordt geopteerd om het “centrum” van het dorp opnieuw te creëren op de historische plek waar ooit de eerste centrale plek in het weefsel gesitueerd was. Daarbij wordt nog een stap verder gezet door zowel het Rode Kruisplein, het Cogelsplein als de “blokken” in één gemeenschappelijke ruimte te vatten.

• Bereikbaar en ontsloten Voor de Turnhoutsebaan, als belangrijkste verkeersdrager door het gebied, worden een aantal keuzes gemaakt: De Turnhoutsebaan wordt ontwikkeld als openbaar vervoeras en as voor langzaam verkeer, wat op de eerste plaats een vlotte doorstroming voor het openbaar vervoer betekent, alsook meer aandacht voor de zwakke weggebruiker (aparte fietspaden, brede voetpaden, verhoogde oversteekbaarheid en een aangepaste snelheid van het gemotoriseerd verkeer). Het autoverkeer behoud zijn doorgang door Deurne-Dorp, maar zal in snelheid worden afgeremd. Vrachtverkeer zonder bestemming in Deurne-Dorp wordt buiten het dorp afgeleid. Dit impliceert een grondige aanpak van de Turnhoutsebaan en de kruispunten.

De nadruk wordt gelegd op het verblijfskarakter en de belevingswaarde van de Turnhoutsebaan in het voordeel van de centrumfunctie waardoor het accent van (verkeers)doorstromingsgebied naar (verkeers)verblijfsgebied verschuift.

• Geleid parkeren Er worden extra parkeerplaatsen gecreëerd aan het districtshuis en de parking van het Rivierenhof wordt uitgebreid tot tegen de Turnhoutsebaan. De zichtbaarheid en toegankelijkheid van de parking van het Rivierenhof wordt hierdoor verbeterd. Er wordt een parkeergeleiding ingevoerd. Er worden parkeerplaatsen gereserveerd voor bewoners, werknemers en bezoekers van het winkel-en voorzieningencentrum.

• Aantrekkelijke straten Een gunstig woonklimaat en de aantrekkingskracht van winkelstraten wordt mede bepaald door een aantrekkelijk straatbeeld. De samenhang van de straten op functioneel, ruimtelijk en mentaal vlak speelt hierbij een rol. De inrichting moet afgestemd worden op de functie en hiërarchie en op de activiteiten die plaatshebben in de straat- en pleinwanden.

• Samenhangend winkelgebied Een goed functionerend winkelcentrum vormt een ruimtelijk samenhangend geheel met een aaneensluiting van handelspanden (geen dode wanden). De winkelzone dient daarom geconcentreerd te worden langs de Turnhoutsebaan, vanaf het Cogelsplein tot aan het kruispunt met de Gallifortlei. Het accent ligt hier op het stimuleren van nieuwe initiatieven, met het oog op het creëren van een aaneengesloten winkellint. In de zone van het Cogelsplein, die hierop aansluit, ligt het accent meer op horeca. Voor de oostelijke zone langs de Turnhoutsebaan wordt een ontradend beleid gevoerd.

Een cluster bovenlokale voorzieningen Nieuwe voorzieningen worden ingeplant op de as Fr. Craeybeckxlaan – Hooftvunderlei. Het groeperen van deze voorzieningen maakt het mogelijk een goede integratie in de omgeving te verwezenlijken en de verkeersafwikkeling hierop maximaal af te stemmen (ook voetgangers en fietsers).

De cultuurhistorisch waardevolle kern van het dorp met de kenmerkende stegenstructuur blijft behouden. Het Rode Kruisplein – Cogelsplein worden opgewaardeerd tot verblijfscentrum van Deurne-Dorp. De vallei van het Groot Schijn wordt hersteld en het groen wordt via de straten in het woonweefsel doorgetrokken. Nieuwe voorzieningen worden geclusterd bij de bestaande concentratie. Tussen het Cogelsplein en de Gallifortlei wordt het winkelapparaat versterkt en gebundeld tot een samenhangend winkelgebied. Het parkeergebeuren wordt gereorganiseerd, waarbij de parking van het Rivierenhof en de parking aan het districtshuis uitgebreid worden. De Turnhoutsebaan wordt verder ontwikkeld als as voor openbaar vervoer.

Het doortrekken van de vallei van het Groot Schijn over de Turnhoutsebaan creëert een groene toegangspoort tot het dorp, heeft een vertragend effect op het autoverkeer en verhoogt de beeldkwaliteit van de inkom van het dorp.

De Turnhoutsebaan als as voor openbaar vervoer impliceert een ondergeschikte rol voor het autoverkeer waardoor de twee dubbele rijstroken kunnen teruggebracht worden naar twee maal één rijstrook. Door deze versmalling ter hoogte van de Ring of Singel te lokaliseren, begint het dorp visueel ter hoogte van de Ring en vallen de appartementsblokken van Borgerhout morfologisch gezien binnen het dorp. De versmalde Turnhoutsebaan verhoogt de oversteekbaarheid en toegankelijkheid van de appartementsblokken en de parking van het Rivierenhof en plaatst de cultuurhistorisch waardevolle brug terug op het juiste schaalniveau.

BPA Deurne Dorp

Het plangebied is aangeduid op het plan met weergave van de juridische toestand.

De woningen aan de Turnhoutsebaan en de Hooftvunderlei die grenzen aan de plangrens van het BPA zijn opgenomen binnen het plangebied van voorliggend PRUP. Dit is gebeurd op vraag van de provincie Antwerpen.

4.3.3. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (GemRUP)

Ten oosten van het plangebied is het gemeentelijk RUP Ruggeveld – Silsburg gelegen dat op 26 januari 2009 definitief is vastgesteld door de gemeenteraad.

Het is de bedoeling dat de drie parken -Rivierenhof, Ruggeveld en Silsburg - samen één groot groengebied vormen, maar als stads- en recreatiepark onderling een verschillend, eigen karakter krijgen; waarbij Ruggeveld wordt uitgebouwd tot een hedendaags, actief sportpark met bovenlokale gerichtheid en Silsburg tot een park met lichtere vormen van recreatie, voornamelijk volkstuintjes, met eerder een lokale gerichtheid. De vallei van het Groot Schijn is daarbij de drager van het geheel, de vallei is ruimtelijk en naar functioneren een zeer belangrijk element. Water is trouwens in al zijn vormen (rivier, vijvers, watervlakken, vochtige delen) in het studiegebied aanwezig en kan op verschillende manieren als een kwaliteit worden uitgebuit (recreatief, educatief, ecologisch). Tegenover de waterrijke gebieden staan de drogere gebieden die heel wat functies en infrastructuren kunnen opnemen. Het is de wens van het District Deurne om functies die historisch te Ruggeveld zijn gegroeid hier ook te behouden, al dan niet op een andere plek, maar wel binnen de grenzen van het RUP. Dit geldt in het bijzonder voor de sportclubs en jeugdverenigingen die vandaag in het gebied Ruggeveld actief zijn en die dus binnen het gebied moeten kunnen blijven. Daar komt nog bij dat in het plangebied bijkomende ruimte wordt gezocht voor een aantal functies die op hun huidige plek moeten verdwijnen (bv zwembad Boekenberg) of voor nieuwe functies als een openluchtzwembad, een sporthal en er is ook interesse voor een overdekte skipiste. In Ruggeveld en Silsburg kunnen verschillende functies en recreatieve onderdelen worden geïntegreerd. De mate van en de manier waarop, dient goed gedoseerd. Teveel, te verspreid, te verschillend leidt tot versnippering en het verloren gaan van de basis van beide onderdelen, de nieuwe parkachtige samenhang. Bundeling is noodzakelijk.

Volgende ontwikkelingsperspectieven worden vooropgesteld:

• Ruggeveld:

° Doortrekking van de dreef van Rivierenhof als structurerend element voor de vernieuwde sportinfrastructuur en parkaanleg. De dreef als ruggengraat van het park.

° Ontwikkelen van een sportlandschap: bundelen van harde infrastructuur (gebouwen met velden er omheen), geïntegreerd in een parklandschap met een zachte overgang naar het meer natuurlijke parkdeel.

° Ontwikkelen van een sportcomplex met bovenlokale uitstraling. ° Ruimte voor het Groot Schijn: ruimte voor natuur- en landschapsontwikkeling, ruimte voor waterberging.

• Silsburg ° Silsburg wordt ingericht als een recreatief landschap: − tussen de Ruggeveldlaan en de Peter Benoitlaan: behoud van het bestaande recreatiegebied (voetbal en verenigingen). − tussen de Peter Benoitlaan, de Boterlaarbaan en de Koude Beek: creatie van een zacht recreatiegebied met zones voor klein vee, volkstuinen, hondenclubs, fiets-en wandelpaden, bestaande tennisclub, …

° Ruimte voor de Koude Beek: ruimte voor natuur- en landschapsontwikkeling, ruimte voor waterberging.

RUP Ruggeveld -Silsburg