Historische structuur

Historisch gezien ligt het Rivierenhof in het valleigebied van het Groot Schijn, waarbij de kastelen Sterckshof en Rivierenhof een belangrijke cultuurhistorische betekenis hebben.

De dominante invloed van het Sterckshof op de omgeving is grotendeels vervaagd door de vernielingen tijdens de inval van de Spanjaarden. Gezien het Rivierenhof gespaard bleef, is dit kasteel zeer dominant geworden mede door de aanleg van het park dat in de loop der jaren steeds in oppervlakte is toegenomen. Ook de doortrekking en de herprofilering van de Hooftvunderlei-Sterckshoflei was een zeer ingrijpende verandering in de ruimtelijke relatie tussen het Sterckshof en het Rivierenhof, alsook in het totale park.

Bij de aankoop van het Rivierenhof in 1921 door de Provincie Antwerpen is het domein, dat in 1923 voor het publiek werd opengesteld, tot een openbaar park geëvolueerd en werden grote infrastructuren zoals de landbouwschool en het voetbalstadion gebouwd. Deze infrastructuren bevonden zich toen nog aan de rand van het park. Later is het park nog in oppervlakte toegenomen en is het ruimtelijk begrensd door de aanleg van de autosnelweg en de Ruggeveldlaan.

De Parkweg is stelselmatig geëvolueerd tot een lange rechte as die nu het park in horizontale richting volledig doorkruist.

Ook een deel van de Herentalsevaart met het omliggende gebied, waarin de Schranshoeve gelegen is, maakt nu deel uit van het park zonder dat dit gebied ooit de kans kreeg mee te evolueren met het park.

De huidige vormgeving van het park alsook de aanwezigheid van diverse functies en gebouwen zijn het resultaat van verschillende tijdsperiodes die elk een indruk hebben nagelaten in het park. Belangrijk is ook dat het Rivierenhof het eerste provinciaal domein in Vlaanderen betrof.

Gewaardeerd erfgoed

Naast de juridische beschermde monumenten, stadsgezichten en landschappen is een belangrijk aandeel van het erfgoed binnen en rond het Rivierenhof opgenomen in de landschapsatlas alsook in de atlas van het bouwkundig erfgoed hetgeen duidt op het historisch belang van deze site.

Landschapsatlas

Het Rivierenhof is aangeduid als ankerplaats en omvat het Groot Schijn als lijnrelict en de kasteeldomeinen Rivierenhof en Sterckshof als puntrelicten. De begrenzing van deze ankerplaats wordt gevormd door de Turnhoutsebaan in het noorden, de Krijgsbaan in het oosten, de autosnelweg E34/E313 in het zuiden en de ring rond Antwerpen in het westen.

Naast de lijn-en puntrelicten komen een aantal relicten voor die worden omvat in de relictzone Vallei van de Grote Schijn, kasteeldomeinen en bosgebieden. Enkel de overblijfselen die zichtbaar zijn tot en met de kaart van Vandermaelen worden als relict beschouwd.

Bouwkundig erfgoed