5.1 Positionering binnen de ruimere omgeving

Het plangebied wordt gesitueerd op het Antwerpse Linkeroever, een stadsdeel ten westen van de binnenstad van Antwerpen en gescheiden ervan door de Schelde. Ten westen van Linkeroever worden de kernen Burcht en Zwijndrecht gesitueerd. De ruimtelijke entiteit van Linkeroever kan worden beschouwd als het geheel van ruimtelijke structuren tussen de Schelde, de Blokkersdijk en de Suikerdijk. Deze twee oude polderdijken scheidden het gewezen polderlandschap van de Linker Scheldeoever met het zandige hoogland van het Land van Waas. Vandaag betreft dit de gemeentegrens tussen Antwerpen en Zwijndrecht. Antwerpen Linkeroever telt ongeveer 15.000 inwoners die gehuisvest zijn in ongeveer 7.900 woningen op een geürbaniseerde oppervlakte van om en bij 250 ha. Twee derde van het woningbestand bestaat uit huurwoningen voornamelijk onder de vorm van appartementen en studio’s.

Linkeroever wordt ruimtelijk opgedeeld in verschillende sectoren waarbij het plangebied paalt aan sector Galgenweel. Sector Galgenweel wordt in het noorden begrensd door de Blancefloerlaan en sluit in het zuiden aan op de recreatievijver Galgenweel. Aan de overzijde van de Blancefloerlaan, ten noorden van het plangebied, wordt Middenvijver gesitueerd.

5.2 Historische context

Het woonweefsel van Antwerpen Linkeroever kwam in de periode van wederopbouw volgens een plan uit 1934 volstrekt planmatig tot stand. Oorspronkelijk werd voorzien in een satellietstad van 150.000 inwoners maar momenteel wonen er slechts om en bij de 15.000 personen.

Na het uitleggen van een raamwerk van wegen werden de sectoren die op die manier ontstonden, op verschillende tijdstippen en met wisselend succes ingevuld. Antwerpen Linkeroever heeft geen gelijkmatige of evenwichtige groei gekend. Er zijn nog steeds heel wat lege plekken. Sectoren zijn volledig los van elkaar tot ontwikkeling gekomen en het enige wat samenhang gaf was het raamwerk van wegen en het gemeenschappelijk gegeven van een recreatief Scheldemilieu.

Bij de prille start aan het eind van de jaren ‘30 van vorige eeuw werd de opbouw bruusk onderbroken door het oorlogsgeweld om pas rond 1950 goed op gang te komen. Linkeroever kende een ware bloei aan het eind van de jaren ’50 en gedurende de ganse jaren ’60 van vorige eeuw die eindigde met de realisatie van de Europawijk. Vervolgens ging de bouwwoede liggen om aan het eind van de jaren ‘70 weer op te flakkeren met een aantal nieuwe, vooral particuliere initiatieven. Nadien kende de bouwactiviteiten bij momenten nog een opflakkering met een occasionele opvulling van het bestaande weefsel. Deze heropleving duurt vandaag de dag nog steeds voort.

De sector Galgenweel werd pas laat ontwikkeld omdat in deze sector ten tijde van de opmaak van het aanlegplan uit 1936, opgemaakt door de intercommunale Maatschappij voor de Linker Scheldeoever, de IMALSO, nog het voormalige kopstation Land van Waas werd gesitueerd. Reizigers uit Oost- en West-Vlaanderen moesten hier overstappen op een veerdienst om Rechteroever te bereiken. Met de komst van de Kennedytunnel werd dit station overbodig en verdween het dan ook.

Linkeroever kent ongeveer drie gelijke delen waarbij het noordelijke deel zich oriënteert op het Sint-Annastrand en de expresweg en het zuidelijke deel op de Blancefloerlaan, het voormalige kopstation en de voetgangerstunnel. De ontwikkeling van het zuidelijke deel valt meer terug op een bestaand nederzettingspatroon. De bebouwing is er kleinschaliger van opzet met een meer gesloten blokstructuur dan in de overige delen.

Linkeroever werd hoofdzakelijk opgebouwd rond de uitgangspunten van de wijkgedachte, het recreatief groen en de scheiding van verkeersstromen.

5.3 Bestaande toestand plangebied

Het plangebied bestaat enerzijds uit delen van de sector Galgenweel en anderzijds uit een deel van de KMO-zone langs de Blancefloerlaan.

5.3.1 Sector Galgenweel

De sector Galgenweel werd ontwikkeld aan het eind van de jaren ’70 van vorige eeuw volgens de stedenbouwkundige principes van de wijkgedachte, het recreatief groen en de scheiding van verkeersstromen. De sector wordt begrensd door de waterplas van Galgenweel in het zuiden, het onbebouwd driehoekige restperceel van de KMO-zone in het westen, de Blancefloerlaan in het noorden en sector 2 in het oosten (de Galgenweellaan vormt de grens tussen beide sectoren).

Organisatiemodel

Voorzieningen

Woningtypologie

De woningtypologie betreft een mix van laagbouw, middelhoogbouw en hoogbouw.

De laagbouw betreft enerzijds ruime rijhuizen van drie bouwlagen gegroepeerd in groepen van 6 of 10 woningen,voornamelijk bel-etagewoningen, en anderzijds woningen gegroepeerd rond een woonerf. De woningen liggen niet rug aan rug met de tuinzijde naar elkaar toe maar de bouwblokken worden telkens op dezelfde manier georiënteerd met de tuinen op het zuiden. Aan de rand met de bedrijvenzone worden een aantal geschakelde woningen gesitueerd met achteruitgeschoven garages.

Langs de Blancefloerlaan worden de hoogbouwblokken gelocaliseerd.

Parkeren

Aan de westelijke rand van de sector Galgenweel wordt een onbebouwd terrein gesitueerd. Het betreft een vervallen verkaveling waarvan het merendeel van de percelen niet werd bebouwd. De wegenis werd wel uitgevoerd. Het betreft de bouwblokken gevormd door de Anton Van Duinkerkenstaat, de Emond De Coussemakerstraat en de Victor Delhezstraat. Slechts één woning werd tot op heden gebouwd. Op enkele van deze percelen rust een plaatselijke bodemvervuiling. Voor deze percelen werd een door OVAM goedgekeurd bodemsaneringsplan opgemaakt. Deze percelen worden opgenomen in het plangebied. In principe kunnen de kavels nu reeds verkocht worden, mits de saneringsplicht tegen vergoeding mee wordt overgedragen, en dus bebouwd worden voor het RUP Galgenweel Oost in werking treedt. Dit kan het ontwerp voor het plangebied hypothekeren. Er dient bijgevolg rekening gehouden te worden bij het ontwerp dat de percelen in beide scenario’s kunnen ontwikkeld worden.

5.3.2 KMO-zone

De KMO-zone volgens gewestplan beslaat een oppervlakte van ca. 8,2 ha en telt 6 bedrijfsgebouwen. Het meest in het oogspringende volume is het westelijke bedrijfsgebouw dat ongeveer de helft van het bedrijventerrein in beslag neemt en waarvan de loodsen worden gekenmerkt door een ritmische opbouw. De overige vijf bedrijfsgebouwen nemen veel minder grondoppervlakte in. In het midden van het bedrijventerrein werd in 2008 een containerpark geopend door de stad Antwerpen.

Ten westen van het bedrijventerrein wordt een nieuwe woonwijk gepland, gekend onder de naam Regatta.

Het oostelijke deel van de KMO-zone volgens gewestplan, betreft een driehoekig onbebouwd restperceel (1ha) dat door de bewoners van de sector Galgenweel als buurtgroen wordt gebruikt. Het terrein is begroeid met grassen en laag- en hoogstammig groen. Op dit perceel zijn wandelpaadjes ontstaan die aansluiting geven op een informeel netwerk van wandelpaden rond de Galgenweelvijver. Temidden van het driehoekige braakliggende perceel wordt een 70 meter hoge zendmast gesitueerd. De zendmast is verouderd. In het kader van de herbestemming en ontwikkeling van dit driehoekig braakliggend perceel zoekt de exploitant van de zendmast samen met de stad Antwerpen naar een alternatieve oplossing.