7.1.1.1 Globale beschrijving plangebied

Deze zone omvat de ruimte voor verkeersinfrastructuur zoals bepaald in het GRUP en een aantal aanpalende open ruimtegebieden. Het betreft Burchtse Weel, Middenvijver, Sint-Annabos en beperkte delen van het Vlietbos en van Blokkersdijk.

De ruimtelijke kenmerken van het gebied worden in belangrijke mate bepaald door de bodem. Er komen drie bodemtypes voor in het plangebied: rivier- en beekalluvia (de natte alluviale bodems naast de Schelde en de alluviale gronden van de beken die behoren tot het net van zijbeken dat aan de Schelde takt en beperkt zijn tot zeer smalle beekdalen), dekzandgronden: (op deze zand- tot lemigzandgronden werden

de dorpen gebouwd en aan landbouw gedaan) en opgespoten en vergraven terreinen (dit bodemtype komt overwegend voor in het plangebied en bestaat afwisselend uit verschillende klei- en zandlagen, aangevuld met een toplaag van baggerspecie uit de Schelde).

Ten gevolge van dijkdoorbraken zijn op verschillende plekken door de Schelde tot 20 meter diepe gaten uitgeschuurd waarin slibmateriaal is afgezet. Dergelijke wielen bevinden zich ondermeer ter hoogte van het Sint-Annabos en Burchtse Weel.

De waterhuishouding wordt in heel het studiegebied voornamelijk bepaald door slecht doorlatende kleilagen onder de aangevoerde zandgronden. Het opgehoogd en aangevoerd materiaal is goed doorlatend.

Het neerslagwater vloeit op de onderliggende lagen klei en veen af naar de lager gelegen gedeelten en vormt daar plassen en drassige zones.

In de binnendijkse gebieden is de ‘oorspronkelijke’ poldervegetatie nagenoeg volledig verdwenen ten gevolge van de zandopspuitingen. Verschillende gedeelten kenden een spontane vegetatieontwikkeling.

Dezelfde pioniersvegetaties met opeenvolgende verruigingsstadia zijn bijgevolg terug te vinden verspreid over het gebied. De variatie in de vegetatie is vooral een weerspiegeling van het verschil in zout- en vochtgehalte in de bodem. Afhankelijk van de dikte van de opgespoten zandlaag veroorzaakt op sommige plekken de aanwezige kleilaag nog steeds een hoge waterstand. Op de meeste gronden domineren een fauna en flora, gelijkend op deze terug te vinden in duingebieden.

De door dijkdoorbraken ontstane 'wielen' vormen een laatste waardevol element nagelaten door de rivier. Deze schuurgaten waar bij dijkdoorbraken het water met geweld het achterland binnenstroomde zijn vaak erg diepe zoetwaterplassen met steile oevers. Ze bieden ruimte aan interessante water- en moerasplanten.

Gebieden met grote natuurwaarde zijn Blokkersdijk, de slikken en schorren langs de Schelde en het Rot gecombineerd met Donckers (beide maken deel uit van Middenvijver). Andere open ruimtegebieden binnen de plancontour zijn het Vliet, het Zand en Burchtse Weel.

De gronden ingesloten tussen de R1, de bestaande op- en afrit nr. 6 Linkeroever en de N70 (Blancefloerlaan) zijn bestemd en in gebruik als bedrijventerrein.

Burchtse Weel

Zie 7.1.1.5.

Middenvijver

In opdracht van BAM werd het gebied Middenvijver heringericht in het kader van mitigerende maatregelen voor het project Oosterweelverbinding. Aan de bestaande waterlopen werd een watervlak gekoppeld dat dienst zal doen als tijdelijk refugium voor avifauna en als permanente buffer- en infiltratiemogelijkheid voor het oppervlaktewater van de nieuwe infrastructuur.

Sint-Annabos

Het St.-Annabos werd in 1950 aangeplant op opgespoten gronden en bestaat voornamelijk uit Canadapopulieren. Op sommige plaatsen (vooral de randen) komen spontaan opgeschoten struiken en bomen voor.

Vlietbos

Dit gebied is voor het grootste gedeelte natuurlijk bebost. Op de drogere delen groeit voornamelijk berk en op de vochtigere delen wilg. De beboste structuur wordt onderbroken door meer open, vergraste en schrale plekken. De westelijke grens wordt gevormd door een verlande beekloop die voor een groot deel begroeid is met riet. De beek wordt geflankeerd door de Suikerdijk, een belangrijke structurerend element. Op verschillende plaatsen komen ophogingen van het terrein voor in grillige vormen.

Het gedeelte ten zuiden van de Dwarslaan is bestemd voor dagrecreatie en in functie hiervan ingericht. De gebouwen zijn in gebruik door een fitnessclub, een tennisclub en een dagverblijf voor senioren.

Blokkersdijk

Het voornaamste gedeelte van dit gebied wordt gevormd door de 46 ha grootte plas. Deze vormt een belangrijke broed- en verblijfplaats voor grote aantallen (trek)vogels. De maximale diepte van de plas bedraagt tot 1,40 meter. Rondom de plas staan rietkragen. In het noordwesten van het gebied ligt het zgn. Moerasbos, een vochtig wilgenbos met een rijke onderbegroeiing en een bronplas. Deze laatste watert af in de richting van de grote plas. De aanwezige kleilenzen en bronnen zorgen ervoor dat de grote plas niet droogvalt. In het noordoosten bevindt zich een populierenbos en een gemengde licht verruigde bosvegetatie die onderbroken wordt door open graslandvegetaties. De overige omringende gebieden bestaan uit open vlakte met verspreide struwelen. De zuidelijke en oostelijke grenzen worden gevormd door respectievelijk de Palingbeek en Tophatgracht.

Het Zand

Het Zand is een open gebied met een ruderale vegetatie en het begin van een boomopslag. De Laarbeek vormt in dit gebied een (potentieel) belangrijk natuurlijk element.

Het Zand is bestemd voor dagrecreatie en ligt gedeeltelijk op grondgebied van Antwerpen en gedeeltelijk op grondgebied van Zwijndrecht. Momenteel situeren zich hier twee voetbalvelden en een terrein voor baseball.

Een gedeelte van het terrein wordt gebruikt als parkeerplaats voor opliggers.

Een recent aangelegd fietspad is de enige relatie tussen het Zand en het Vlietbos.

Bedrijventerrein Katwilgweg

Katwilgweg is een lokaal bedrijventerrein dat reeds in belangrijke mate is ingevuld met klein tot middelgrote bedrijven. De ontsluiting gebeurt via de N70.

7.1.1.2 Op- en afrittencomplex Zwijndrecht

Het op- en afrittencomplex (rijrichting komende van Gent en richting Antwerpen) bevindt zich in een groene strook tussen de bebouwing van Burcht en de E17. Het bestaande op- en afrittencomplex is geënt op de Pastoor Coplaan.

7.1.1.3 Blancefloerlaan

De Blancefloerlaan (N70) is de enige verbindingsweg tussen de kern van Zwijndrecht en Linkeroever en kruist de R1 middels een brug. De inrichting van de weg met voetpaden en fietspaden aan weerszijden van de rijbaan en een centrale trambaan is conform de categorisering ervan als secundaire weg type 3.

Aan de westzijde van de R1 grenst de Blancefloerlaan in noordelijke richting aan het Vliet en in zuidelijke richting aan het Zand.

7.1.1.4 Fluxysleiding

De Fluxys-leidingen lopen door het St.Annabos, één leiding draait af naar het westen tussen E34 en Blokkersdijk, om ter hoogte van de Palingbeek de E34 te kruisen en aan de zuidzijde van de E34 verder westwaarts te lopen.

7.1.1.5 Burchtse Weel

In opdracht van BAM werd Burchtse Weel in 2008 heringericht tot een gecombineerd GGG (gecontroleerd gereduceerd getijdengebied) en GOG (gecontroleerd overstromingsgebied) in het kader van mitigerende maatregelen voor het project Oosterweelverbinding. Er werd een bijkomende slik- en schoroppervlakte gerealiseerd door de Schelde te verbinden met Burchtse Weel en een gedeelte van het gebied af te graven. Om de afwatering van het achterland veilig te stellen werden de nodige maatregelen getroffen (aanleg ringdijk, wachtbekken, gravitaire uitwateringsconstructie, pompstation).