Volgende ruimtelijke concepten vormen het kader waarbinnen de ambitie van het masterplan wordt gerealiseerd.

5.2.1 Structurerende ontsluitingsstructuur

De herontwikkeling van het plangebied Havanastraat is gebaseerd op het inbrengen van een aantal assen waarlangs verschillende programma’s worden georganiseerd. De assen vormen een structurerend, stabiel kader. De programma’s kunnen wijzigen doorheen de tijd.

Een oost-west gerichte as loopt van de Noorderlaan langs de kazerne tot de fiets-o-strade en de spoorlijn. Een noord-zuid gerichte as ligt in her verlengde van de Bostonstraat en loopt tevens langs de kazerne naar de A12.

De ontsluiting van het plangebied en de interne ontsluiting wordt langs beide assen georganiseerd.
De huidige toegangsweg (logistiekweg) langs de Noorderlaan bedient zowel de P&R als de parkeervoorziening voor bezoekers van de grootschalige detailhandel. Het beperken van het aantal toegangen aan de Noorderlaan komt een goede doorstroming van het verkeer ten goede.
De toegangsweg tussen de S.B. Housmanskazerne en loods M&N bedient de laad- en loszone van de grootschalige detailhandel en de naastgelegen zone.

5.2.2 Behoud kazerne S.B. Housmans

Het kazernecomplex S.B. Housmans is een bepalende factor binnen het plangebied. Het complex dat vanuit de Noorderlaan en de Havanastraat zichtbaar is, telt vijf hoofdgebouwen waarvan er vier

gegroepeerd zijn rond een paradeplein.

Het behoud van het kazernecomplex is zowel vanuit monumentaal als architecturaal oogpunt een belangrijke meerwaarde.

5.2.3 Behoud open ruimte

De open ruimte in het oostelijk deel van het plangebied vormt op bovenlokale schaal een belangrijke schakel tussen het natuurgebied De Oude Landen ten noorden van de A12 en de woonwijk Luchtbal ten zuiden van het plangebied.

Deze openruimtefunctie blijft bij de herontwikkeling van de site behouden en opgeladen met activiteiten die het lokale woonweefsel ondersteunen. Volkstuinen of sportvelden zijn een optie.

De fiets-o-strade tussen Essen en Antwerpen biedt een aanknopingspunt voor fietsers naar het plangebied.

5.2.4 Bebouwing als buffer

Het bouwvolume op de projectgrond werkt als geluidsbuffer voor het geluid afkomstig van de A12. De massa en de hoogte van het gebouw zorgen ervoor dat het geluidsniveau ter hoogte van de kazernegebouwen daalt, wat een gunstig effect heeft op de verblijfskwaliteit in deze zone. Het bouwvolume is best aaneengesloten om optimaal geluid en fijnstof te bufferen.

Uit de geluidstudie blijkt dat een hoogte van minstens ‘enkele meters’ boven de A12 nodig is. De autosnelweg A12 ligt gemiddeld op 10,5 meter TAW. Het maaiveld ter hoogte van de ontwikkelingszone voor grootschalige detailhandel ligt ongeveer op 5,5 m TAW. Bij een minimale bouwhoogte van 9 m voor de grootschalige detailhandel komt deze 4 meter boven de A12 uit te waardoor een positieve impact op de geluidskwaliteit ter hoogte van de kazerne kan verwacht worden.

5.2.5 Onthaalzone

De onthaalzone ter hoogte van het kruispunt Noorderlaan – Ekersesteenweg markeert een strategische plek in de stad. Het is de meest zichtbare zone en daarmee de eerste representatieve zone voor veel bezoekers en voorbijgangers. De vooropgestelde stedelijkheid moet hier ten volle worden ontwikkeld met de P&R en flankerende programma’s.

De onthaalzone is het scharnierpunt waar de overstap tussen privaat vervoer en openbaar vervoer wordt georganiseerd. Essentieel is dat deze overstap zo functioneel mogelijk gebeurt. Op korte termijn is een P&R met ca. 250 parkeerplaatsen voorzien. Op lange termijn ambieert de stad een toename van het aantal plaatsen tot 1200.

Om dit grote aantal parkeerplaatsen functioneel en ruimtelijk organisatorisch kwalitatief op te lossen wordt gedacht aan een gestapelde oplossing, een parkeergebouw.

Ontwerpend onderzoek Onthaalzone

Ter aanvulling op het masterplan werd in oktober 2014 ontwerpend onderzoek verricht naar de mogelijke ontwikkeling van een gestapelde oplossing. De ruimtelijke impact van verschillende scenario’s en footprints voor een gescheiden of gezamenlijke realisatie van de parkeervoorzieningen voor de P&R en de grootschalige detailhandel werden onderzocht.

Figuur 54 | ruimtelijke impact parkeergebouw, team ontwerpend onderzoek

De optie waarbij enkel de parkeerbehoefte voor de P&R op lange termijn (1200 ppl) op de kop wordt voorzien, en de parkeerbehoefte van de grootschalige detailhandel (1500 ppl) op eigen terrein én inpandig wordt voorzien (bv winkel op poten), geeft ruimtelijk betere resultaten naar volume, zichtbaarheid voor de grootschalige detailhandelszaak, ontsluiting en mogelijkheid tot extra flankerend programma op de kop.

Dit ontwerpend onderzoek werd in mei 2015 verder verfijnd en de mogelijkheden voor een gezamenlijke ontwikkeling verder uitgediept, want bij een gezamenlijke ontwikkeling kan de parkeervraag efficiënter beantwoord worden.

Ruimtelijke haalbaarheidsstudie parkeergebouw, Technum Tractebel Engineering

In het voorjaar van 2015 heeft Technum Tractebel Engineering de haalbaarheid onderzocht van een parkeergebouw in de onthaalzone van de site Havana, binnen de tramkeerlus en ten noorden van het fietspaviljoen van het project Noorderlijn.

Er werd gemikt op een parkeergebouw van bijna 2000 parkeerplaatsen, waarbij de helft bestemd was voor P&R en de helft voor de grootschalige detailhandel. Op piekmomenten zouden beide functies maximaal 200 parkeerplaatsen van elkaar kunnen gebruiken. De uitdaging was een heldere verdeling en routing te vinden voor de parkeerplaatsen die aan beide functies toebehoren en tegelijk een dubbel gebruik mogelijk te laten. Het was een louter ruimtelijk haalbaarheidsonderzoek en vond plaats vóór er sprake was van de uitwerking van een Algemeen (ruimtelijk) Concept (zie hoofdstuk “Toelichting zone voor centrumfuncties – P&R (Ce1)” voor de voorwaarden met betrekking tot het Algemeen Concept voor de P&R gebouwen in de stad.) Er werd dan ook expliciet niet naar architecturale vormgeving gevraagd.

Technum stelt voor drie gebouwen te ontwerpen om de schaal te breken en meer geleding te geven aan de ruimte. Deze gebouwen zijn gescheiden door patio’s voor natuurlijk licht en lucht. Het gebouw is opgevat als een splitlevel en heeft twee circulatietorens voor wagens aan de noordzijde en drie circulatietorens voor voetgangers en fietsers aan de zuidzijde. Zo worden de modi maximaal uit elkaar getrokken. De meer oostelijke parkeerplaatsen zijn bedoeld voor P&R-gebuikers, de meer westelijke voor retailklanten. De twee circulatietorens sturen de wagens richting de juiste parkeerplaatsen, maar in feite kan doorheen het hele gebouw vrij gecirculeerd worden. Zo wordt het dubbelgebruik mogelijk gemaakt. De parkeerplaatsen voor dubbelgebruik bevinden zich centraal in het gebouw. Er wordt haaks geparkeerd op vlakke vloerplaten. De brede, vlakke, enkelrichting rijbaan laat toe ook met winkelkarretjes eenvoudig te circuleren. In het verlengde van het fietspaviljoen wordt een passerelle ontworpen waarop de verticale circulatie van het parkeergebouw wordt aangehaakt en die een rechtstreekse verbinding geeft naar de perrons en naar de retailer, over de tram heen. Het zou logisch zijn in dit ontwerp dat er ook een ingang is naar de grootschalige detailhandel die zich op de hoogte van de passerelle bevindt.

Het maaiveld wordt voorbehouden voor flankerende functies zoals een fietsherstelpunt, een café/snackbar of een stedelijk distributiecentrum en fietsenstallingen. Het ontwerp voorziet hier dan ook een hogere vrije hoogte. Technum stelt eveneens voor het tankstation te reorganiseren en de shop te integreren in het parkeergebouw of minstens onder de passerelle. De toegangsweg vanop de Noorderlaan wordt gebundeld met de trambaan en kruist deze niet. Een tweede uitrit wordt ten noorden van de grootschalige detailhandel voorzien en sluit aan op de Havanastraat. Op het dak van de grootschalige detailhandel zouden nog minstens 350 parkeerplaatsen voorzien moeten worden. Deze worden ontsloten via het parkeergebouw voor wagens. Voor de retailklanten die op het dak parkeren zal de grootschalige detailhandel een verticale circulatie binnen zijn perceel moeten voorzien.

Het ontwerp maakt het mogelijk gefaseerd te bouwen, zodat al kan gestart worden wanneer het containerpark nog op de huidige locatie in werking is.

Figuur 55 | Ruimtelijke haalbaarheidsstudie parkeergebouw, Technum Tractebel Engineering