6.8.1 Toelichting onthaalzone (Pu1) (art 8 in de voorschriften)

De zone is de inkomstzone tot de ganse site. De onthaalzone bevat de hoofdontsluiting van de parkeervoorzieningen binnen de zone (Ce1) en desgevallend van de gecombineerde parkeervoorzieningen voor de P&R en de grootschalige detailhandel in één parkeergebouw.

De toegang vanaf de Noorderlaan naar de zone P&R is de voornaamste entree voor bezoekers tot de site. Het ontwerp van Brabo 2 voorziet in de aanleg van een keerlus doorheen de zones PU1, Ce1 en Gr. Het faciliteren van de traminfrastructuur is een randvoorwaarde bij de invulling van programma’s in die zones.

Figuur 67 | selectie van de onthaalzone uit het referentieplan open ruimte

De oppervlakte van Pu1 is ongeveer 10.600 m², inclusief de privatieve zone van het huidige benzinestation (ongeveer 2200 m²).

De stromen van zacht verkeer worden geleid van het multimodaal verkeersknooppunt naar de centrale as via de inkomstzone van de grootschalige detailhandel. Die inkomstzone zal de meest levendige publieke plek worden van het hele gebied waar het oost-westelijk bewegend zacht verkeer het noord-zuidelijk bewegend gemotoriseerd verkeer dat de P&R (gebouw) in- en uit rijdt, kruist. De grootste uitdaging is het veilig en leesbaar leiden van beide intense stromen en dit over een hedendaagse en mooi aangelegde publieke ruimte.

De functie van het voornamelijk verhard plein rond de zuidwestelijke hoek van de zone voor detailhandel De binnen zones Pu1 en Pu2 is veilig en comfortabel van en naar de grootschalige detailhandel bewegen en de bereikbaarheid, veiligheid en beweeglijkheid van fietser/voetganger van en naar het multimodaal vervoersknooppunt, de fietsenstalling, de zone Ce2 en de andere zones op de site garanderen.

In huidige toestand is binnen het veld Pu1 ten noorden van de hoofdontsluiting een benzinestation gelegen. Het benzinestation is een ondersteunende functie bij een onthaalzone. Het benzinestation is daarom aanvaardbaar binnen de voorschriften voor Pu1, maar het station kan ook verplaatst/herbouwd worden binnen de zone Ce1. De voorschriften voor zone Ce1 laten in ieder geval de bouw van een benzinestation toe. Indien het benzinestation binnen de zone Pu1 blijft, is het wenselijk om de constructies te integreren in het programma en het ruimtelijk concept van het parkeergebouw zodat het benzinestation ruimtelijk wordt opgenomen door de nieuwe aanpalende volumes.

Het huidige perceel van het benzinestation is ongeveer 2200 m² groot, de huidige luifel en shop hebben samen een bebouwde oppervlakte van ongeveer 260 m². De huidige luifel is ongeveer 5,5 meter hoog en de infozuil heeft een hoogte van 7 meter. Bij het geïntegreerd herbouwen van het station zodat het zich beter inpast binnen de ruimtelijke logica van de nieuwe aanpalende projecten, laten de voorschriften een beperkte uitbreiding van luifel en shop toe tot maximaal 400 m² voor luifel en shop tezamen. Het benzinestation dient ten noorden van de ontsluitingsweg geherlokaliseerd. Dit om de infrastructuur maximaal te koppelen en te integreren met de infrastructuur van de P&R, de tramkeerlus niet te kruisen en het zicht op de voorgevel van het kazernecomplex niet te hinderen.

Figuur 68 | onderzoekscenario's voor het verplaatsen/integreren van het benzinestation met het P&R-gebeuren

Waar geen stromen geleid moeten worden of een benzinestation gelegen is, worden grasvlaktes met enkele solitaire groenelementen en/of bomenrijen voorzien.

Hoogstammige bomen zijn mogelijk op voorwaarde dat ze het open karakter en het zicht naar het gebouw in zone De niet hypothekeren. Enkel inheemse beplanting is toegelaten.

De publieke ruimte is van hoge kwaliteit. De vormgeving ondersteunt de uitstraling van de site als multimodaal verkeersknooppunt, stedelijk gebied en groene openbare ruimte, organiseert de verschillende verkeersstromen op een veilige manier maar verzekert ook een aantrekkelijke verblijfskwaliteit. Er moeten zichten gecreëerd worden naar het nieuwe parkeergebouw en de hoek van de grootschalige detailhandel.

Figuur 69 | ruimtelijke haalbaarheidsstudie P&R-gebouw Havana, copyright Technum, 2015

Terwijl de noordelijke zijde van Pu1 voornamelijk wordt ingenomen door de ontsluitingsweg, een benzinestation en een verhard plein rond de inkomzone van de grootschalige detailhandel, wordt de zuidelijke helft van Pu1 ingericht in het teken van de voorgevel van de kazerne. Het zuidelijke deel van Pu1 is het voorportaal van het kazernecomplex.

Het zicht op de historische gevels van de kazerne gebouwen moet maximaal behouden blijven.

De functie van de zuidelijke helft van Pu1 is het kazernecomplex ondersteunen en de toegang tot het complex faciliteren, voldoende groenindex te bieden ter compensatie van het verharde plein binnen Pu1 aan de inkomzone van de grootschalige detailhandel en de bereikbaarheid, veiligheid en beweeglijkheid van fietser/voetganger van en naar het multimodaal vervoersknooppunt garanderen.

Grote grasvlaktes met enkele solitaire groenelementen en/of bomenrijen kunnen dit waarmaken. Maximaal zicht behouden op de historische gevels van de kazerne gebouwen en zichtassen creëren naar de centrale binnenruimte van dit complex zijn de uitgangspunten.

Ook zichten creëren naar het nieuwe parkeergebouw en de hoek van de grootschalige detailhandel zijn voorwaarden bij de aanleg van de publieke ruimte tussen Noorderlaan en de voorgevel van de kazerne.

Figuur 70 | voorgevel van de kazerne

6.8.2 Toelichting centrale as (Pu2) (artikel 8 in de voorschriften)

De centrale groene as is een groene oost-west gerichte doorsteek voor zacht verkeer tussen de grootschalige detailhandel en de kazerne, als verbinding tussen het onthaalplein aan de multimodale vervoersknoop en de oostelijke groene zone, de fietsostrade en het station Noorderdokken.

Figuur 71 | selectie van de omgeving van centrale as uit het referentieplan open ruimte

Fietsers op de fietsostrade Antwerpen-Lier zullen via deze as het multimodaal knooppunt met tram- en bushalte en fietsenstalplaats bereiken, evenals de hoofdingang van de grootschalige detailhandel. De as is tevens de verbinding voor voetgangers tussen de tram- en bushalte en het station Noorderdokken en tussen de P&R en het station. Het is de verbinding tussen de P&R en de fietsenstalplaats en het natuurgebied Oude Landen. Het is ook de verbinding voor fietsers en voetgangers vanuit Luchtbal (via de Bostonstraat) naar het multimodaal knooppunt en de hoofdingang van de grootschalige detailhandel.

Het tracé voor voetgangers en fietsers moet ten westen aantakken aan een voet- en fietspad in zone Pu1 richting openbaar vervoersknooppunt aan de Ekersesteenweg en ten oosten aan het pad volgens pijl lr2 door de groenzone naar de fietsostrade, pijl lr1.

Door de tweede ontsluiting van de P&R ten noorden van de grootschalige detailhandel te leggen, gebundeld en parallel aan de A12, wordt het mogelijk de centrale as enkel in teken van de zachte weggebruiker in te richten met veel ruimte voor een groene aanleg.

De doorsteek wordt ontworpen als een groene promenade, op maat van de voetganger en de fietser. Het is een aantrekkelijke as voor zacht verkeer. Omdat een strook van 3 meter hoort bij de ontwikkelingszone van de kazerne, is op het grafisch plan een breedte van 17 meter aangegeven voor Pu2. De centrale as heeft in werkelijkheid een breedte van 20 meter van gevel tot gevel.

De breedte laat toe om de as deels in te richten met een waterloop in de vorm van een gracht of wadi. Hierdoor kan het resterende (na hergebruik) regenwater van de daken van de grootschalige detailhandel en eventueel het P&R-gebouw vertraagd afgevoerd worden en wordt de kwaliteit van de omgevingsaanleg en het karakter van groene as in functie van zachte weggebruiker, verhoogd. De waterloop mag de bereikbaarheid en beweeglijkheid van fietser/voetganger niet belemmeren en loopt via een buizenstelsel onder een toegangen of publieke wegenis.

Figuur 72 | selectie van de centrale as uit het referentieplan open ruimte

In het referentieplan open ruimte bestaat de centrale as uit een noordelijke, een centrale en een zuidelijke strook of zone.

• De noordelijke zone met breedte 11 meter bestaat uit een wadizone met bomenrij. Het noordelijke talud heeft een flauw talud (12/4 – 16/4).

• De centrale zone, met breedte 6 meter, bestaat uit een gesloten verharding en wordt voorzien van straatmeubilair en verlichting. Deze wandel- en fietsas wordt doorgetrokken tot in de open ruimte en heeft voorrang op de secundaire ontsluiting.

• De zuidelijke zone kadert de historishe gebouwen. De verharding sluit aan bij het karakter van de gebouwen. De groenvakken spelen in op de lijnvoering van de gebouwen. Hier kan tevens ruimte voorzien worden voor terrasjes, rustplekken, pleintjes, ...

Figuur 73 | 3D zicht van het referentieplan open ruimte met rechts de kazerne en links de grootschalige detailhandel

Eén rij hoogstammige bomen over de volledige lengte van de as versterkt het wenselijke groene karakter. In de zones tussen de hoogstammige bomen kunnen grasvakken of groenbakken en zit- en speelelementen opgenomen worden.

Het tracé wordt ondersteund door verlichting.

Evacuatiewegen en dienstwegen voor onderhoud en/of kleinschalige dienstleveringen zijn toegelaten. Een brandweg moet onverhard worden ingericht of overlappen met het fietspad/voetpad. Kleinschalige leveringen kunnen mogelijks de zuidgevel van de grootschalige detailhandel bedienen via het fietspad/voetpad, maar bij voorkeur wordt ruimte/wegenis voor de leveringen beperkt tot de laad- en loszone of op eigen perceel ingericht. Met kleinschalige leveringen wordt bedoeld leveringen via kleine bestelwagens aan een horeca of een kleinschalige accessoire kleinhandel van dezelfde groothandelszaak , niet meer dan twee maal daags. 1 parkeerplaats voor laden- en lossen van kleinschalige dienstleveringen is toegestaan, zonder het tracé van zacht verkeer te hinderen.

De centrale as wordt maximaal 2 keer gekruist door wegenis voor gemotoriseerd verkeer:

• gemotoriseerd verkeer dwarst de centrale as in de aanpalende zone Pu4

• gemotoriseerd verkeer dwarst de centrale as maximaal één keer binnen zone Pu2, in uitvoering van de wegenis voor het logistiek verkeer naar de gearceerde zones tussen zone De en Ce3.

Ter hoogte van de westgevel van de zone De is een luifel of uitsprong van 10 meter ten opzichte van de bouwperimeter van de zone De toegestaan om de inkompartij van de grootschalige detailhandelszaak te accentueren. Deze luifel of uitsprong mag de traminfrastructuur en de verkeersstromen in geen geval hinderen.

6.8.3 Toelichting tweede ontsluiting (Pu3) (art. 8 in de voorschriften)

De zone Pu3 is de tweede ontsluiting voor de afwikkeling van het gemotoriseerd verkeer van de P&R of het parkeergebouw in zone Ce1, die via Pu4 aantakt op de Havanastraat.

Figuur 74 | selectie van de tweede ontsluiting tot aan Pu4 uit het referentieplan open ruimte

De wegenis in deze zone is puur gericht op autoverkeer omdat voetgangers en fietsers worden gefaciliteerd doorheen de site langs de centrale as in zone Pu2.

De hoofdtoegangen van Ce1 en De zijn immers gelegen langsheen de onthaalzone Pu1 en de centrale as Pu2.

De weg in zone Pu3 kan ingericht worden voor : 1. het verkeer dat via het P&R-gebouw de parking op het terrein van de detailhandel inrijdt, 2. het uitgaand verkeer van de parking op terrein van de grootschalige detailhandel dat via het P&R-gebouw de Noorderlaan bereikt en 3. in geval van calamiteiten ter hoogte van de hoofdtoegang: het verkeer komend van de P+R richting Pu4 en Havanastraat.

Er zijn geen parkeerstroken toegelaten. Hellende op- en afritten voor het toegankelijk maken van de afwikkeling van zone Ce1 zijn wel toegelaten.

Nooduitgangen en dienstwegen voor onderhoud en/of kleinschalige leveringen zijn toegelaten. Ook noodtrappen voor de gebouwen in de zones Ce1 en De zijn toegelaten.

Vermits Pu3 gedeeltelijk is gelegen in de zone non-aedificandi, dient advies gevraagd aan de Administrateur Generaal voor de inrichting van een weg in de reservatiestrook van de A12 (zie hoofdstuk 3.1.2).

6.8.4 Toelichting tweede ontsluiting (Pu4) (art. 8 in de voorschriften)

De zone Pu4 is het vervolg van de tweede ontsluiting voor gemotoriseerd verkeer van de zone Ce1 die aantakt op de Havanastraat. Pu4 is tevens de hoofdontsluiting van personenvervoer (gemotoriseerd verkeer en zacht verkeer) van en naar de zones Ce3.

De wegenis binnen Pu4 takt aan op de Havanastraat met een kruispunt in het verlengde van de Bostonstraat.

Er worden geen parkeerplaatsen aangelegd en parkeren (op bermen bijvoorbeeld) wordt door de aanleg fysisch onmogelijk gemaakt.

De weg in de aanpalende zone Pu3 is onder meer ingericht voor het verkeer komend van de P&R richting Pu4 en Havanastraat. Vanaf Pu4 is de weg dubbelrichting: van en naar de ingang van het geplande containerpark. Vermits de weg vanaf de grens met Pu3 eenrichtingsverkeer wordt (uitgezonderd de verbinding tussen de parking in zone Ce1 en deze in zone De), dient een keerlus voorzien ter hoogte van de grens tussen Pu3 en Pu4.

Figuur 75 | selectie van de 2de ontsluiting Pu4 uit het referentieplan open ruimte

Het vrachtverkeer naar de collectieve laad- en loszone van grootschalige detailhandel en het containerpark wordt gescheiden van het personenvervoer naar het containerpark en het personenvervoer komende via Pu3 richting Havanastraat. Zodoende worden conflicten tussen vrachtverkeer en ander verkeer geminimaliseerd.

Het vrachtverkeer naar de gearceerde collectieve laad- en loszone zone wordt geleid langs de kazerne doorheen de gearceerde zone binnen Ce3. Deze weg wordt aan de westzijde geflankeerd door een voetpad en dubbelrichting fietspad, met dimensies volgens het draaiboek openbaar domein van de stad, voor de voetgangers en fietsers vanuit wijk Luchtbal richting het openbaar vervoersknooppunt (linksaf).

Het personenverkeer wordt geleid langsheen de groenzone. De weg wordt aan de oostzijde geflankeerd door een voetpad en dubbelrichting fietspad voor voetgangers en fietsers vanuit wijk Luchtbal naar het containerpark, maar ook naar de groenzone, Oude Landen of station Noorderdokken (rechtsaf). De tweede ontsluiting bevat in Pu4 langs de rijbaan tussen Havanastraat en het containerpark een vrijliggend dubbelrichting fietspad en voetpad met dimensies volgens het draaiboek openbaar domein van de stad.

Het is van belang dat de inrichting van de wegenis tot aan de centrale as in zone Pu2 comfortabele fiets- en voetpadruimte heeft om de connectie van de ontwikkelingen op de Havanasite met de wijk Luchtbal voor voetgangers en fietsers te versterken.

De aansluiting van Pu4 met de Havanastraat ligt pal over de Bostonstraat om een compact verkeerslichten geregeld kruispunt te bekomen. Met een aantakking op de Havanastraat in het verlengde van de Bostonstraat (Luchtbal) wordt de wijk Luchtbal geconnecteerd aan de Havanasite. Een connectie in het verlengde van de Bostonstraat leidt voetgangers en fietsers vanuit Luchtbal recht naar de aantrekkelijke centrale as voor zacht verkeer. De centrale as leidt op haar beurt naar het openbaar vervoersknooppunt (linksaf) of naar de groenzone (rechtsaf).

Figuur 76 | 3D zicht van het referentieplan vanuit de Bostonstraat naar de logistieke doorsteek doorheen de gearceerde zone van Ce3

6.8.5 Toelichting openbaar vervoersknooppunt (Pu5) (art. 8 in de voorschriften)

De zone voor publiek domein Pu5 is gelegen over het vervoersknooppunt aan de Ekersesteensweg en Noorderlaan.

De ruimtelijke haalbaarheidsstudie van Technum voor een P&R gebouw op de site Havana leverde een ontwerpend onderzoeksmodel op dat voorzag in een uitkraging over het publiek domein, over het fiets- en voetpad aan de Ekersesteenweg zoals vergund binnen de bouwaanvraagplannen voor de aanleg van de Noorderlijn, de halte-infrastructuur en het heraangelegde kruispunt Ekersesteenweg/Noorderlaan.

Omdat een uitkraging van een groot (semi-) publiek gebouw op die plek ruimtelijk gezien zeker te verantwoorden is, wordt een zone van publiek domein ingekleurd ter hoogte van de westgevel van de zone Ce1. Zoniet zou een uitkraging van Ce1 buiten de contour van het RUP vallen en zou de uitkraging strikt genomen deels in bufferzone volgens het gewestplan vallen.

De verschillende vervoersmodi lopen ter hoogte van het plangebied op een complexe en intelligente wijze naast en door elkaar, waardoor het in elkaar schuiven en schakelen van verschillende stromen, plekken, niveau’s en constructies zeker gepast is.

Om de mogelijkheid tot uitkragen van het parkeergebouw binnen zone Ce1 over de zone Pu5 vergunningstechnisch mogelijk te houden, is de zone Pu5 toegevoegd aan het grafisch plan van het RUP Havanastraat.

Figuur 77 | ruimtelijke haalbaarheidsstudie P&R-gebouw Havana, copyright Technum, 2015