Plan 1: bestaande feitelijke toestand

4.1 Plangebied en omgeving

In en rondom het plangebied zijn belangrijke structurerende wegen gelegen zoals de Noorderlaan, de Leien en de Singel. Een deel van de ringspoorlijn vormt de noordelijke grens van het project. Verlaten gronden karakteriseren de grootste delen van het plangebied. Na het verwijderen van de sporen die fysiek het gebied domineerden ontstond er een spontane natuurontwikkeling. De bestaande gebouwen zijn hoofdzakelijk omgeven door verharde oppervlakten. Verspreid kan men enkele bomenrijen of bomengroepen terugvinden.

Enkele secties kunnen onderscheiden worden in het plangebied:

4.2 De westelijke sectie

Naast de Leien bevindt zich het voormalig Noordstation. Momenteel is enkel een klein deel, voornamelijk kantoorruimten, nog in gebruik (ABX,..). Vooral de gevel van dit gebouw aan de Italiëlei heeft een bepaalde historische waarde. Naast dit gebouw langsheen de Ellermansstraat zijn enkele barakken en hangars in gebruik als opslagruimte door de NMBS. De volledige sectie langs de Ellermansstraat is afgesloten door hekken, muren en poorten. De Noordzijde, tussen de Noorderlaan en de Kempenstraat is leeg.

4.3 De centrale sectie

De centrale sectie rondom het Dam viaduct is gekarakteriseerd door tijdelijke constructies (werf HST-tunnel) en door enkele waardevolle gebouwen (voormalig onderhouds- en kantoorgebouwen van de NMBS). De waardevolle gebouwen zijn: het opleidingsgebouw, het gebouw WDT en het gebouw SPTM. Deze dominante historische gebouwen hebben een sterke invloed op het karakter van het plangebied. Een recent gebouw is in opbouw als onderhouds en evacuatie gebouw voor de HST tunnel. Vlakbij is een intensief gebruikt speelterrein voor de buurt gelokaliseerd (Viséstraat - Trapstraat), daarnaast is een klein basketveld gesitueerd. Enkele tijdelijke loodsen bevinden zich in deze sectie. De belangrijkste is de Perrierhal, een tijdelijke overdekte sporthal (sportloods) voor de buurt. Het gebied nabij de kruising van de Viséstraat met de Halenstraat is in gebruik als een (halfopen) depot (NMBS).

Het Dam viaduct dat deze sectie doorkruist is de enige verbinding (zowel voor voetgangers en fietsers als gemotoriseerd verkeer) tussen het stadscentrum (Stuivenberg-Seefhoek) en de Dam wijk. Deze verbinding is enkel toegankelijk door enkele monumentale trappen (Trappekes) aan de Trapstraat en St. Lazarusstraat. Aan de andere kant, naast het Dam viaduct in het noordelijk deel van het plan gebied is een perceel in gebruik als parkeerruimte.

4.4 De oostelijke sectie

Het oostelijk deel wordt gedomineerd door twee monumentale watertorens omgeven door enkele boomgroepen. Ook een eenvoudige car-wash is gelegen naast de Halenstraat.

Als resultaat van het voormalig gebruik en de actuele situatie van het plangebied zijn er slechts drie noord-zuid verbindingen aanwezig. De eerste verbinding, Schijnpoort in het oosten, bevindt zich net naast het plangebied en biedt toegang tot de Ring en Singel en achterliggende districten via een onderdoorgang van het ringspoor. De tweede verbinding in het midden van het plangebied is al aangehaald en besproken: viaduct Dam. Voor een lange periode was dit de belangrijkste verbinding tussen het stadscentrum (centraal station) en de Dam wijk. De derde verbinding is de Noorderlaan die het plangebied binnendringt in het westen en vervolgens recht naar het noorden afbuigt. De Noorderlaan is een belangrijke verbinding, die toegang geeft tot de noordelijke Leien en de Kaaien vanuit het noorden van Antwerpen en de noordelijke districten (Ekeren, Merksem, A12 en E19).

In het zuidelijk deel geven een groot aantal straten uit op het plangebied. De gebouwen langs de Ellermansstraat, Dambruggesttraat, Trapstraat, Viséstraaten Halenstraat bevatten residentiële functies. Enkel in de westelijke sectie bevinden zich enkele kantoren (omgeving Leien) en een grote blinde gevel van een voormalige opslagplaats (Katoennatie). Een andere situatie doet zich voor in het noordelijk deel waar de relatie met de omgeving moeilijker te realiseren is. De oostelijke sectie is afgesloten door een spoorwegberm, een directe link met de Dam wijk kan hier bijgevolg enkel gerealiseerd worden door voetgangers/fietserstunnels. In de westelijke sectie is het plan gebied verdeeld door het viaduct van de Noorderlaan, stijgende van west naar oost. Ter hoogte van de bocht is het viaduct ondersteekbaar.

Openbaar vervoer is beschikbaar in de omgeving van het plangebied met drie bushaltes nabij de terreinen van de NMBS, de Italiëlei en de Ellermansstraat. Een tramhalte bevindt zich vlakbij de watertorens in de Halenstraat.