6.1 Masterplan Antwerpen

(goedkeuring Vlaamse regering, 15 december 2000)

Het Masterplan Antwerpen is geen globaal mobiliteitsplan. Het wil korte termijnoplossingen bieden voor een groot deel van de mobiliteitsproblemen voor Antwerpen en omgeving. Het Masterplan biedt geen oplossing voor alle problemen, het beperkt zich tot de 'de prioriteiten der prioriteiten'. Het plan moet uitgevoerd zijn in 2010.

Volgende acties hebben de hoogste prioriteit:

• N/Z- verbinding en valorisatie van het voorstedelijk vervoer (AGEN)

• Tweede haventoegang

• IJzeren Rijn

• Scheldetunnel in de omgeving van de Liefkenshoektunnel

• Verkeerslichtenbeïnvloeding op bestaande tram- en buslijnen

• Aanleg van vrije tram- en busbanen op de bestaande lijnen (o.a. Leien)

• Uitbreiding van de tramlijnen tot de eerste gordel van gemeenten rond Antwerpen

• Sluiting van de ring R1 in het noorden (Oosterweelverbinding)

• Optimalisatie van de Singel

• Herinrichting van gewestwegen (Italiëlei - Noorderlaan)

• Vernieuwing van de Royersluis

• Verbreding van het Albertkanaal

Deze reeks mobiliteitsprojecten zijn acties op de korte en middellange termijn (van 3-5 tot 8-10 jaar) en zullen de stedelijke organisatie wijzigen en een nieuwe hiërarchie tussen de verschillende verkeersstromen bepalen.

Relevante deelstudies:

Het nieuwe ontwerp van Ring en Singel.

De recente hypothese van een Groene Singel stelt een capaciteitsverhoging voor van de verstopte snelwegen en wegen in Antwerpen door het toedelen van de verschillende verkeersruimten aan de verschillende stromen die de stad doorkruisen.

Op de Ring zal het internationale verkeer gescheiden worden van het bestemmingsverkeer op parallelle rijbanen; deze ingreep zal toelaten de Singel te 'downgraden' en te herontwerpen als een stedelijke boulevard, verbonden met de radiaalwegen en het stedelijk weefsel. Op lange termijn zal het sluiten van de Ring belangrijke gevolgen hebben voor de verdeling van het verkeer in de Antwerpse regio en op de bereikbaarheid van het noorden van de stad.

De consequenties van deze hypothese op de congestieproblematiek zijn door TV SAM geëvalueerd en een ontwerp voor de herinrichting Ring en Singel werd voorgesteld.

Alle vier de scenario's van TV SAM gaan uit van het idee dat de ruimten langsheen en tussen de Ring en Singel zeer toegankelijk en attractief worden. Dit is de redden waarom alle scenario's een verdichting voorstellen met nieuwe volumes in knooppunten en platformen die gedeeltelijk de wegen overdekken, in de langsrichting of dwars langs nieuwe overbruggingen....

De heraanleg van de Leien.

De Italiëlei, grenzend aan het plangebied, wordt heraangelegd in de tweede fase van de heraanleg van de volledige Antwerpse Leien. De tweede fase is in voorontwerp en betreft het gedeelte vanaf de M. Teresialei tot aan de Noorderlaan. Het voorontwerp wordt volgens de huidige timing beëindigd in juni 2004. De heraanleg omvat eveneens de herinrichting van de Rooseveltplaats en de Teniersplaats (ter hoogte van de opera), waarbij een exclusieve ruimtelijke uitstraling beoogd wordt. Het ontwerp streeft naar: een centrale vrije tram- en busbaan, een strikte scheiding tussen de verschillende verkeerssoorten door groene bermen, het voorzien van ventwegen en parkeerstroken. De aanbesteding is gepland voor december 2004, waarbij de werken starten augustus 2006 en beëindigd worden in de zomer van 2009.

De verbreding van het Albertkanaal.

Mogelijke consequenties in de nabijheid van het plangebied zijn: de afbraak van de Ijzerenbrug en het voorzien van een nieuwe fiets- en voetgangersbrug. Hierdoor wordt een belangrijke verbinding gerealiseerd tussen de wijk Dam en het district Merksem. Vanaf deze verbinding vertrekken belangrijke voet- e fietsverbindingen naar het plangebied. De exacte locatie van de nieuwe fietsbrug is nog niet vastgesteld. Een ander gevolg is de mogelijke herinrichting van de Ijzerlaan, waarbij een aansluiting met de Slachthuislaan geoptimaliseerd wordt om de noordelijke Singel te vervolledigen en aansluiting te geven met de Noorderlaan. Dit wordt verder uitgewerkt in het Ring-Singel concept. Volgens de voorlopige plannen zal het Albertkanaal ter hoogte van de Damwijk enkel verbreed worden aan de Noordzijde (binnenbocht), de aanliggende weg dient daarbij verplaatst te worden.

De Noord Zuid verbinding/HST tunnel (NMBS/Tucrail):

Deze tunnel start vanaf het station van Berchem, passeert onder het centraal station, en komt weer aan de oppervlakte ter hoogte van het Damplein, net naast het plangebied. Dit betekent dat de spoorwegtunnel zich net onder het plangebied bevindt, naast het Damviaduct. Het evacuatiegebouw van de tunnel bevindt zich in het plangebied, naast het damviaduct en wordt geïntegreerd in het ontwerp. De noord-zuid verbinding is deel van de hogesnelheidslijn Brussel - Amsterdam. Het centraal station wordt ingeschakeld als HST station. Ten noorden van het plangebied is een tweede station 'Luchtbal' gepland.

6.2 Stadsbaken Lobroekdok

Binnen het ontwikkelingsgebied van Doelstelling II is het Lobroekdok als stadsbaken aangeduid, met het oog op een economische heroriëntatie van het gebied. Met het collegebesluit van 24 april 2002 werd het traject voor het planningsproces goedgekeurd, dat als doel heeft een consensus te bereiken over de herontwikkeling van het gebied en een strategie om het project in de steigers te zetten voor private investering & ontwikkeling. Bij collegebesluit van 20 november 2002 werd de startnota van het Lobroekdok goedgekeurd. Op 7 februari 2003 werd de consensusnota goedgekeurd door het college met daarin 8 punten van consensus over de herbestemming van de site. Bovendien werden 7 sleutelvraagstukken geformuleerd die van cruciaal belang zijn voor de ontwikkeling van het gebied. Vandaag worden 3 onderzoeksvragen bestudeert met betrekking tot de ruimtelijke invulling, het functioneel programma en sanerings- en milieutechnische problematiek van de site. Tegen juli 2004 wordt een strategisch plan opgemaakt. Op basis van een structuurschets wordt de gewenste ruimtelijke structuur vastgelegd met het oog op een duidelijke fasering en met acties op korte en lange termijn.

6.3 Masterplan en waterplan Eilandje

(goedgekeurd door het College van Burgemeester en Schepenen, maart 2002; in proces voorontwerp september 2003)

In opdracht van het Havenbedrijf en de stad Antwerpen werd voor het 'Eilandje' een structuurschets opgemaakt. Dit document beschrijft de richtlijnen voor de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van het gebied en werd goedgekeurd door het College van Burgemeester en Schepenen op 10 april 1997.

Het Masterplan is gebaseerd op deze structuurschets. In het Masterplan wordt het 'Eilandje' verdeeld in vier grote delen: de Montevideo-wijk, de Cadix-wijk, het Mexico-eiland en het droogdokkeneiland.

De herontwikkeling van het Eilandje is van cruciaal belang voor de stedelijke vernieuwing in Antwerpen. Het gebied beschikt over een aantal troeven voor het ontwikkelen van een kwalitatieve stedelijke omgeving.

De ontwikkeling van het Eilandje als deel van de stad kan een nieuwe economische, sociale en toeristisch-recreatieve impuls betekenen voor de gehele stad. In het gebied wordt dan ook een sterke verweving van stedelijke functies nagestreefd. Het gebied heeft een hoge ruimtelijke draagkracht waardoor hoogwaardige en grootschalige stedelijke functies kunnen ingeplant worden. . Nieuwe kwalitatieve woonvormen worden gecreëerd langs de Schelde in een unieke omgeving.

Het 'Waterplan' is verbonden met het 'Masterplan' en bevat specifieke bestemmingen en invullingen voor elke dok in het gebied.

6.4 urban I programma

In het kader van Urban 1, een Europees programma voor de herwaardering van stedelijke omgevingen die gelegen zijn in grootstedelijke gebieden, is de Stuivenberg-Seefhoek aangeduid als een projectzone in Antwerpen. Een strategie van kleinschalige ingrepen en een opwaardering van het openbaar domein werd voorgesteld en uitgewerkt. Dit BPA, dat de omvorming inhoudt van het plangebied tot een stedelijk park, kan beschouwd worden als een belangrijke stap in dit herwaarderingsproces.