2.1.1 Strategisch Ruimtelijk structuurplan Antwerpen (s-RSA)

Het strategisch Ruimtelijke Structuurplan: Antwerpen Ontwerpen (s-RSA) geeft in het richtinggevend deel aan dat een aanpassing van het BPA Binnenstad nodig kan zijn in de komende jaren:

"In de Binnenstad kan indien nodig het BPA Binnenstad aangepast worden naar aanleiding van bouwblokprojecten, wijzigende maatschappelijke omstandigheden en het beeldkwaliteitplan." ⁴

De binnenstad bevindt zich volledig in de strategische ruimte van de harde ruggengraat. Dit is de ruimte van het metropolitaans gebied, de ‘Stad aan de Stroom’. De strategische projecten binnen het plangebied zijn de Gedempte Zuiderdokken, het Schipperskwartier, de Universiteitsbuurt en het Theaterplein. De Gedempte Zuiderdokken zijn een strategisch project dat de volgende jaren gepland wordt en in uitvoering zal gaan. Het ruimtelijk uitvoeringsplan zal niet vastleggen welke functies het plein zal vervullen en hoe het plein er zal uitzien. Dit gebeurt in een appart pproces. Het RUP doet wel uitspraken binnen welke grenzen dit project zal uitgevoerd worden (zie punt 1.2.5 van deze toelichtingsnota). De andere projecten zijn reeds in uitvoering.

s-RSA | Harde Ruggengraat

Het strategisch Ruimtelijk Structuurplan: Antwerpen Ontwerpen haalt de volgende aandachtspunten aan met betrekking op de binnenstad:

• Herstellen van de relatie tussen de binnenstad en de Schelde;

• Verbetering van het lager netwerk;

• Enkel bestemmingsverkeer toelaten in de binnenstad, doorgaand verkeer moet via de Leien omgeleid worden;

• Terugdringen van de leegstand;

• Handelsactiviteiten, wonen en werken moet beter geïntegreerd worden in elkaars nabijheid;

• Opvullen holtes in straatwand;

• De straat profileren als voorkeurslocatie;

• ’Gated Communities’ worden geweerd;

• "Wonen boven winkels: specifieke instrumenten zijn noodzakelijk om de beschikbaarheid van de hogere bouwlagen te vergroten, boven op de winkels op het gelijkvloers; het is noodzakelijk om deze vernieuwing te stimuleren door middel van financiële instrumenten (subsidies, aanmoedigingen, …);

• Herinvulling van voormalige kantoorgebouwen: de transformatie van vervallen kantoorgebouwen naar woningen dient gestimuleerd te worden;

• Aanpassing nieuwe levensstijlen (wonen en werken): onderzoek naar nieuwe typologieën is noodzakelijk;

• Nieuwe porositeit: recente oefeningen vanuit de bouwblokstrategie geven nieuwe inzichten. De algemene principes van het BPA Binnenstad (de zgn. harmonieregel) kunnen behouden blijven, maar het BPA dient op een correcte, maar flexibele manier toegepast te worden, teneinde de kwalitatief om te gaan met de veranderingen die de stad ondergaat. Meer functionele flexibiliteit kan worden ingevoerd in dit BPA;

• Cultureel historisch erfgoed en markante gebouwen: een duurzaam omgaan met historisch of archeologisch waardevolle gebouwen of structuren vormt een speerpunt zodat de identiteit van de Binnenstad wordt gevrijwaard;

• Voorzieningen op wijk- en grootstedelijk niveau;

• Het statuut van het CHE-gebied moet meer juridische waarden krijgen;

• Beeldkwaliteit moet ingevoegd worden in stedelijke Ruimtelijke Uitvoeringsplannen;

• In de binnenstad staat verwevenheid van functies centraal;

• Op het Zuid en tussen de Meir, Leien en Wilde Zee moet deze mix getemperd worden, zodat de woonfunctie hier niet wordt verdrongen.

Elk van deze punten werd opgenomen in het onderzoek dat dit RUP voorafging. Sommige punten kunnen letterlijk opgenomen worden als een doelstelling van het RUP zelf, andere punten vragen een meer actief beleid en zullen op een andere manier behandeld worden. Hier zal voornamelijk gekeken worden of het RUP een eventuele toekomstige maatregel of project niet onmogelijk maakt.

2.1.2 Ruimtelijk structuurplan Provincie Antwerpen (RSPA)

Het provinciaal ruimtelijk structuurplan Antwerpen (RSPA) hanteert hoofd- en deelruimten om de beleidsvisie voor de provincie weer te geven. Het gewenste ruimtelijk beeld voor de hoofdruimte “Antwerpse fragmenten” wordt voor de stad Antwerpen verder gebiedsgericht uitgewerkt aan de hand van de deelruimte “Grootstedelijk Antwerpen”.

Eén van de doelstellingen voor de deelruimte Grootstedelijk Antwerpen is om in dit gebied bij voorkeur de hoogdynamische activiteiten onder te brengen, langs de ene kant om de synergie tussen deze activiteiten aan te moedigen en de middelen efficiënt aan te wenden, langs de andere kant om de bestaande kwetsbare en natuurlijk waardevolle gebieden te vrijwaren. Toch staat er over de Antwerpse kernstad (binnenstad en negentiende eeuwse gordel) dat hier de morfologische en functionele dichtheid kan worden verlaagd. Ook het RUP Binnenstad probeert een evenwicht te vinden tussen de verwevenheid van functies en tegelijkertijd de mogelijke overlast die een doorgedreven mix in sommige gevallen kan meebrengen zoveel mogelijk in te perken3.

RSPA | Ruimtelijk concept voor Antwerpse Fragmenten

2.1.3 Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen (RSV)

Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (BVR 23-09-1997) geeft de beleidscontext op Vlaams niveau.

Het RSV concipieert Vlaanderen open en stedelijk waarbij de stedelijke gebieden selectief worden uitgebouwd en de open ruimten worden behouden en waar mogelijk worden versterkt. De uitgangspunten voor stedelijke gebieden zijn ontwikkeling, concentratie en verdichting. Dit betekent o.m. een beleid gericht op het creëren van bijkomende woningen in een kwalitatieve woonomgeving en het versterken van het stedelijk functioneren aan de hand van een mix van functies (diensten, gemeenschapsvoorzieningen, stedelijke voorzieningen,…).

Het plangebied ligt in het grootstedelijk gebied Antwerpen waar de herwaardering van een historisch stuk stedelijk weefsel wordt nagestreefd door een invulling van stedelijke woonvormen vermengd met bedrijvigheid, diensten en gemeenschapsvoorzieningen. De uitgangspunten en doelstellingen van dit RUP zoals beschreven in hoofdstuk 3 zijn conform aan de principes van het RSV.

RSV | gewenste ruimtelijke structuur | gedeconcentreerde bundeling