Contacteer stad Antwerpen

Een intelligent groendak

Groendaken bestaan al langer. Ze zorgen voor extra groene ruimte en houden de hitte tegen. Patrick Willems, hoogleraar Hydraulica, test of een groendak ook intelligent kan zijn. Dat wil zeggen: of het dak regenwater kan bijhouden wanneer de rioleringen al te veel moeten verwerken of tot het droger wordt en de planten wel wat extra water kunnen gebruiken. Het dak van beweging.net is zijn proeftuin.

sensor op een intelligent groendak

Een intelligent groendak is de regen en droogte voor

Een intelligent groendak houdt rekening met de capaciteit van de riolering, maar ook met de weersvoorspellingen. Het beslist op basis van beide of het het regenwater op het dak houdt of het naar de riolering laat vloeien. Patrick Willems, hoogleraar Hydraulica, legt uit: “Bij hevige regenval geraken de rioleringen in de stad overbelast, een intelligent groendak kan dan een deel van het regenwater vasthouden en vertraagd laten doorlopen. Zo kan het groen een deel van het water opnemen en het laten verdampen in de lucht. Tegelijk zorgt dit intelligente dak ervoor dat de planten altijd voldoende water hebben. En wanneer men veel regen voorspelt, kan het dak al op voorhand water afvoeren en zo capaciteit vrijmaken voor de verwachte regenbui.”

Een sturingssysteem met sensoren en klepjes

“Hoe zo’n dak dat weet?”, gaat Patrick verder. “We plaatsen het vol sensoren en klepjes. De sensoren meten hoeveel regenwater er al door de rioleringen stroomt. Wanneer dat behoorlijk veel is, houdt het groendak meer water vast en pas wanneer er capaciteit vrijkomt, loopt het water langzaam in de riolering. De weersvoorspellingen geven we computergestuurd door. Op die manier kunnen we de bergingscapaciteit van het groendak beter benutten. Via klepjes die openen en sluiten, verdelen we het dak in verschillende compartimenten. Het water vloeit via die klepjes van het ene stuk dak naar het andere. En door de klepjes juist te sturen, kan je water vasthouden of net doorlaten.”

Meten is weten

“We nemen met de KU Leuven deel aan een Europees project waarbij we op zoek gaan naar innovaties die we willen testen in een echte omgeving, niet in een labo”, vertelt Patrick Willems. “Dit is het eerste groendak in zijn soort. Want we willen eerst heel wat metingen uitvoeren om te achterhalen of het idee ook werkt in de praktijk. Hoeveel water vloeit naar de riolering met een klassiek groendak en hoeveel met een intelligent groendak? En welk effect zou dit type dak kunnen hebben op grote schaal?”

weerstation op het dak
watersensor op het dak
meetstation op het groendak
een overzicht van het intelligente groendak met een aantal sensoren

Antwerpen is de perfecte proeftuin

“Antwerpen is de eerste Vlaamse stad die al zo concreet bezig is met het klimaatrobuust maken van haar wijken. We konden hier heel gemakkelijk aansluiten bij de projecten van Stadslab2050. Meestal werken we met computermodellen waarin we zaken nabootsen. Dit is de eerste keer dat we echt in een wijk in Vlaanderen gaan testen en meten”, vertelt Patrick Willems enthousiast.

Beweging.net leent haar dak graag uit.

“We gingen op zoek naar een dak dat voldoende groot is, gemakkelijk te bereiken en zichtbaar voor de omgeving. En het dak van Beweging.net heeft dat allemaal”, besluit Patrick Willems. Beweging.net, een netwerkorganisatie van een 15-tal sociale organisaties leent haar dak maar al te graag uit. “Het intelligent groendak is een knap project en het creëert extra kansen”, vertelt Maarten Pacquée.  "Klimaatadaptatie staat in onze organisatie al een paar jaar op de agenda. We zetten onze schouders al mee onder enkele vernieuwende projecten. En dit groendak maakt nog meer mogelijk. We zouden nog meer kunnen sensibiliseren door bezoeken aan ons dak te organiseren, bijvoorbeeld. Of misschien wordt dit wel het begin van een dakmoestuin waarop we buurtbewoners en nieuwkomers kunnen laten samenwerken. We hebben al een project, Variant, waarbij we allerlei groepsactiviteiten organiseren met nieuwkomers en Antwerpenaren. En samen tuinieren is een prachtig instrument om elkaar beter te leren kennen en begrijpen!”

Dit groendak wordt mee geplaatst met steun van het EU project brigaid 

Timelaps aanleg intelligent groendak

Omdat een beeld vaak meer zegt dan duizend woorden, richtte Stadslab2050 een camera op het dak van Beweging.net en legde de volledige installatie vast op beeld. Benieuwd hoe het in z'n werk ging? Bekijk hier de timelaps.

Hoe werkt een intelligent groendak?

Wil je weten hoe zo'n dak eigenlijk werkt, de VRT maakte een gepaste animatie. Je kan het filmpje hier bekijken.

Lees meer